Bttl fanidan 4-laboratoriya ishi

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

______BTTL___fanidan

4-LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Axborot tizimi, nazorat va talab.

Bajardi: 216-17 guruh talabasi

Mamadiyorova D

Hasanova D

Ganiyeva N

Qabul qildi: Kuvnakov Avaz

Toshkent 2020

4-Laboratoriya ishi

Mavzu: Axborot tizimi, nazorat va talab.

Ishdan maqsad: Axborot tizimi. Nazorati va talablarini aniqlash va ularga baho berish ko’nikmalarini hosil qilish.

Nazariy qism

Nazorat va talab funktsiyaning maqsadi “tutib olish”, “aybini ochish”, “ilintirish” emas, balki boshqaruv ob’ek tida sodir bo‘layotgan jarayonlarni xisobga olish, tekshirish, taxlil qilish va ma’lum tartibda shu ob’ekt faoliyatini o‘z vaqtida sozlab turishdir. Nazorat o‘rnatilgan me’yoriy xujjatlardan, reja lardan og‘ishlarni, ularning joyi, vaqti, sababi va xususiyatlarini aniqlash imkonini beradi.

Ta’sirchan nazoratni tashkil qilish xar bir raxbarning funktsional ishidir. Muntazam nazorat yo‘q joyda yuksak pirovard natijalarga erishib bo‘lmaydi.

Funksional talablar. Tanlangan tizimining funksional yani ish faoliyati talablari:

• 
  tizim barcha hisob-kitoblarni o’zi avtomatik tarzda bajarishi;
  
• 
  turli xil tashqi va ichki ta`sirlarga himoyalanganligi;
  
• 
  rivojlantirilib borilishi;
  

Samaradorlik talablari. Tizimda samaradorlik talablari deb quyidagilarni ko’rsatishimiz mumkin:

• 
  tizimni ishlatish tizim bo’lmagan holatdagi faoliyatga qaraganda unumli bo’lishi;
  
• 
  resurslardan foydalanish kamligi;
  
• 
  vaqtning tejalishi;
  
• 
  mijoz va ishchi hodimlarning ishini osonlashtirishi.
  

Tashqi interfeys va dizaynga qo’yilgan talablar. Tizimning asosiy qismi bo’lgan uning tashqi ko’rinishi ya`ni dizayni alohida o’rin tutadi va u quyidagi talablarni bajarishi kerak:

• 
  tizim foydalanuvchilarni o’ziga jalb etishi kerak;
  
• 
  tizimdan foydalanish qulay va tushinarli qilib tuzilishi kerak;
  
• 
  foydalanuvchilar bilan bir qatorda tizimni yurituvchi hodimlarning ham ishlashi qulay bo’lishi kerak;
  
• 
  tashqi dizaynda foydalanuvchilarga yordam berish ya`ni ko’rsatma berish qismlari mavjud bo’lishi kerak;
  

Sifat ko’rsatkichlari. Tizimning sifat ko’rsatkichlariga quyidagilarni ko’rsatish mumkin:

• 
  tizim operatsion tizimga o’rnatilishi.
  
• 
  Tizim ishlash itezkor bo’lishi kerak.
  
• 
  Tizimning yangilangandan so’ng uni o’rnatish va yuklash qulay bo’lishi kerak va boshqalar.
  

Har qanday biznes tizim ishlab chiqilib faoliyat boshlaganidan kiyin uning ustidan tegishli vakolatli insonlar tomonidan nazorat yo’lga qo’yiladi. Biznes tizimda nazorat turli doiralarda olib boriladi.Men tanlagan NIKIE kompaniyasi va uning biznes tizimi ustidan qo’yilgan nazorat turlari bilan tanishib chiqsak.Kompaniya tashkil qilinishidan boshlab uning qonun bo’yicha faoliyat yurutishini kompaniya Yuresti nazorat qiladi,kompaniyaning rivojlanishi haqida va unga qo’shimcha loyihalar kiritish va kompaniyada qilinayotgan o’zgarishlar Rahbariyat tomonidan nazorat qilinadi,ishlab chiqarilayotgan tovarlar va ishning qay yo’sinda borayotgani reja bo’yicha ishlashni taminlash va tovarlarni bozorga chiqarish kabi ishlar Ish boshqaruvchi tomonidan nazorat qilinadi,kompaniya servirlaridagi malumotlar va ularni qayta ishlash va kompaniyaning biznes tizimini ya’ni online savdo va kompaniya malumotlar bazasi, kompyuter bilan bog’liq hamma ishlar Adminstrator tomonidan nazorat qilinadi.Biznes tizimda nazoratni amalga oshirish qilinayotgan ishlar va yaratilayotgan yangi loyihalar dan kelib chiqilib o’rnatiladi masalan biznes tizimda yangi loyiha ishlab chiqilgandan kiyin u birinchi navbatda yurist tomonidan uning qonuniy tomonlari ko’rib chiqiladi bundan tashqari biznes tizimdagi har bir jarayonni nazorat qilish mumkin buni (USE CASE) ya’ni holat diagrammasi orqali qisqacha ko’rish mumkin

“Kasb-hunar kollejining” tizimining “Use Case diagramma” si

1. 
   Actors ya’ni ishtirokchilar (User, Admin,Kollej mamuriyati)
   
2. 
   Actions ya’ni jarayonlar xolatlar.
   

Endi bu jarayonlarni birma bir ta’riflab chiqamiz:

1. 
   Foydalanuvchi va kollejlar aloqasini mobil va web ilova ta’minlab beradi.
   
2. 
   Ilova orqali foydalanuvchilar kollejlarniqidiradi.
   
3. 
   Uquvchilar tomonidan so’rov serverga tushadi.
   
4. 
   Servir malumotlar bazasini tekshiradi
   
5. 
   Tekshirilgan malumotni qabul qiladi(Server)
   
6. 
   Qabul qilingan malumot ish Kollej mamuriyatiga yuboriladi
   
7. 
   Mamuriyat tasdiqlash uchun adminga yuboradi.
   
8. 
   Admin ko’rib chiqib Kollej mamuriyatiga qaytaradi
   
9. 
   Tasdiqlangan ma’lumot ba’zaga yoziladi
   
10. 
    Serverga yuboriladi
    
11. 
    So’ralgan ma’lumot yana Server tomonidan uquvchiga yuboriladi
    

Xulosa: Biz bu laboratoriya ishida axborot tizimi, Nazorati va talablarini aniqlash va ularga baho berish ko’nikmalarini hosil qilishni o’rgandik. “use case” diagrammasi orqali taxlil qildik.