Budjet nazorati

Budjet tashkilotlarini rivojlantirish jamg’armasi mablag’larining 
nazorati.Nazoratni o’tkazish jarayonida rivojlantirish jamg’armasi mablag’larini 
shakllantirilishi manbalari o’rganiladi. Bu manbalar jumlasiga quyidagilar kiradi: 
• g’azna ijrosiga o’tgan budjet tashkilotlari bo’yicha - budjet tashkilotlarining 
Moliya vazirligi G’aznachiligi va uning hududiy bo’linmalarida ochilgan hisob 
raqamlarida hisobot choragining oxirgi ish kuni oxirida qolgan tejab qolingan 
mablag’lar (kapital qo’yilmalar xarajatlariga haq to’lash uchun nazarda tutilgan 
mablag’lar bundan mustasno);
• budjet tashkilotlari faoliyati turiga muvofiq tovarlar (ishlar, xizmatlar) ishlab 
chiqarish va sotishdan olingan daromadlar; 
• vaqtincha foydalanilmayotgan binolarni va davlatning boshqa mol-mulkini 
boshqa tashkilotlarga ijaraga berishdan olingan mablag’larning 50 foizi, qolgan 50 
foiz mablag’ tegishli budjetlar daromadiga o’tkaziladi;
• yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan budjet tashkilotlariga berilayotgan 
homiylik yordami (beg’araz yordam) hisobiga shakllantiriladi. 
Ushbu manbalardan qo’shimcha daromad olayotgan budjet tashkilotlari 
Davlat budjetiga undiriladigan soliqlar va yig’imlarning barcha turlaridan ozod 
qilinganligini inobatga olib, bo’shab qolgan mablag’larni belgilangan tartibda, 
ya’ni moddiy-texnika va ijtimoiy bazani mustahkamlashga, shuningdek ularning 
xodimlarini moddiy rag’batlantirishga maqsadli yo’naltirilishi tekshirilishi lozim. 
Jamg’arma mablag’larini sariflanishini nazoratdan o’tkazishda ularni 
belgilangan tadbirlarga maqsadli ishlatilishi tekshiriladi. Bu jamg’arma: 
• avvalo vaqtincha mehnatga layoqatsizlik bo’yicha nafaqalarni va mavjud 
kreditorlik qarzlarni to’lashga;
• budjet tashkilotining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash tadbirlariga 
75 foiz (tibbiyot muassasalarida 50 foiz); 
• ijtimoiy rivojlantirish va xodimlarni moddiy rag’batlantirish tadbirlariga 25 
foiz (tibbiyot muassasalarida 50 foiz) sarflanishi kerak. 
Budjetdan tashqari mablag’lar hisobi nazoratining asosiy vazifalari tekshirish 
dasturida aks etiriladi, ular quyidagilardan iborat bo’lishi kerak: 
• budjetdan tashqari mablag’laridan, shu jumladan, Budjet tashkilotlarini 
rivojlantirish jamg’armasi mablag’laridan noo’rin foydalanilishi ustidan nazorat; 
• budjetdan ajratiladigan mablag’larning xarajatlar guruhlari va moddalari 
bo’yicha tasdiqlangan limitlarga rioya etilishini tekshirish; 
• shtat-smeta intizomi buzilishini tekshirish; 
• xarajatlarni mablag’ bilan ta’minlashning belgilangan navbatiga, ularni 
to’lash muddatlari va to’liqligiga rioya qilmaslik hollarining tekshirish. 
Budjetdan tashqari mablag’lar bo’yicha xarajatlar hisobi xuddi budjet 
mablag’lari bo’yicha xarajatlar guruhlari va ularni moliyalashtirish ketma-ketligi 
kabi amalga oshirilganligi sababli tekshirish ham xarajatlar guruhi va moddalari 
bo’yicha olib boriladi. 

---

Tekshiruv jarayonida budjetdan tashqari mablag’lar bo’yicha xarajatlarni 
hisoblanishi va to’lanishini amalga oshirilishi 294-son shakl “Kassa va xaqiqiy 
xarajtlar” nomli daftarda hisobini yuritilishiga e’tibor qaratiladi. Ushbu daftarda 
hisobga olingan kassa va xaqiqiy xarajatlar moddalari bo’yicha ko’rsatkichlar 
buxgalteriya schyotlari ko’rsatkichlari bilan taqqoslanadi, ya’ni sintetik va 
analitik hisobning mosligi aniqlanadi. 
Budjet tashkilotlari yuqorida keltirilgan manbalar bo’yicha hisobvaraqlardagi 
budjetdan tashqari mablag’lar hisobini yuritadi. Tekshiruv jarayonida har bir 
manba bo’yicha alohida ochilgan shaxsiy hisobvaraqlar tekshiruvdan o’tkaziladi.
Tekshirish jarayonida budjet tashkilotlariga g’aznachilik bo’linmalari 
tomonidan budjetdan tashqari mablag’lar bo’yicha shaxsiy hisobvaraqda muomala 
amalga oshirilganligini tasdiqlovchi ko’chirmalar solishtirish yo’li bilan olib 
boriladi. Bunda, avvalgi ko’chirmaning oxiridagi qoldiq keyingi ko’chirmadagi 
boshlang’ich qoldiqqa mos kelishi kerak. Bu ko’chirmalar asosida uchini memorial 
orderda budjetdan tashqari mablag’larning harakatiga doir jamlanma qaydnoma 
381-sonli shakl rasmiylashtiriladi va bu yozuvlar 308-son shakldagi bosh jurnal 
kitobiga 
tushiriladi. 
Bosh 
jurnal 
kitobdan 
tegishli 
hisobot 
shakllari 
rasmiylashtiriladi. Aynan shu, birlachi xujjatlar, registrlar va hisobot shakllari 
ko’rsatkichlarini solishtirish yo’li bilan tekshiruvdan o’tkaziladi. Bunda, 112 
“Budjet tashkilotini rivojlantirish jamg’armasi mablag’lari” subschyotini 
aylanishlari taqqoslanadi.