Butun olamni uning nixoyatda xilma XIL formalarini va olamdagi sodir bo’lib turadigan, xar XIL

atomlaridan  hosil
boigan  moddalardir.  Masalan,  oddiy  modda  ko'mir  —  uglerod  elementining
atomlaridan,  oddiy 

modda  temir  —  temir  elementining  atomlaridan,  oddiy  modda  azot  —  azot  elementining  atomlaridan  hosil
bo'lgan. 

Murakkab moddalar, boshqacha aytganda, kimyoviy  birik-
malar — bular turli xil elementlarning atomlaridan 

hosil bo‘lgan
moddalardir. Masalan, mis (II) oksid mis elementi bilan kislorod elementining atomlaridan, suv vodorod 

bilan kislorod elementlarining atomlaridan hosil boigan. “Oddiy modda” tushunchasini “Kimyoviy element” tushunchasi 

bilan bir xil deb bo‘lmaydi. Oddiy moddaning muayyan
zichligi, eruvchanligi, suyuqlanish hamda qaynash temperaturalari




va boshqa xossalari bo‘ladi. Bu xossalar atomlar to‘plamiga taalluqlidir va ular har xil oddiy moddalar uchun turlicha 

bo‘ladi.
Kimyoviy element atom yadrosining muayyan musbat zaryadi
(tartib raqami), oksidlanish darajasi, izotop tarkibi 

va  boshqa  xossalari
bilan  ajralib  turadi.  Elementlarning  xossalari  uning  alohida
atomlariga  taalluqlidir.  Murakkab 

moddalar oddiy  moddalardan
emas,  balki  elementlardan tarkib topgan. Masalan, suv oddiy
moddalar  bo‘lgan  vodorod 

bilan kisloroddan emas, balki vodorod bilan kislorod elementlaridan tarkib topgan. Elementlarning
nomi, odatda, ularga 

---

tegishli oddiy moddalarning nomiga mos
keladi (bundan mustasnolari: uglerod va kislorodning oddiy mod-
dalaridan biri 

- ozon, uglerod uchun olmos, grafit va b.).Ko‘pchilik kimyoviy elementlar tuziiishi va xossalari turlicha
bo‘lgan bir necha 

oddiy moddalar hosil qiladi. Bu hodisa allotropiya, hosil bo'ladigan moddalar esa allotropik shakl ко ‘rinishlar
deyiladi. 

Masalan, kislorod elementi ikkita allotropik ko‘rinish— kislorod bilan ozonni, uglerod elementi uchta — olmos,
grafit va 

karbinni; fosfor elementi bir necha ko‘rinishlarni hosil
qiladi. Allotropiya hodisasining ikkita sababi bor: 1) molekuladagi


atomlar sonining turlichaligi (masalan, kislorod 02 va ozon 03);
2) turli xil kristall shakllarning hosil bo‘lishi (masalan, 

olmos,
 

12.