Buxgalteriya hisobi fanining mazmuni

---

Buxgalteriya hisobi
fanining mazmuni

---

Buxgalteriya hisobining predmeti

Buxgalteriya hisobi korxona, tashkilot va
muassasalarda yuritiladi va ijtimoiy mahsulotni
takror ishlab chiqarish hisoblangan ho`jalik
faoliyatini kuzatish va boshqarish uchun xizmat
kiladi. Ijtimoiy mahsulotni takror ishlab chiqarish
xamma sohalarni, ya`ni ishlab chiqarish va
noishlab chiqarish sohalarini xam uz ichiga oladi.

---

Ishlab chiqarish sohasi (moddiy ishlab
chiqarish sohasi) ga moddiy boyliklarni
ishlab chiqaruvchi (sanoat, kishlok
ho`jaligi, ko`rilish va boshqalar) xamda
moddiy boyliklarni ishlab
chiqaruvchilardan istemolchilarga
yetkazib berish bilan band bulgan (savdo
va u mumiy ovkatlanish) tarmoklari
kiradi.

---

Ijtimoiy mahsulotni takror ishlab chiqarish bu
yerda korxonaning fondlaridan, ya`ni ishlab
chiqarish faoliyati uchun zarur bulgan moddiy va
pul mablag`laridan foydalanish yo`li bilan amalga
oshiriladi. Mulkchilikning xar xil shakllaridagi
korxonalarga zarur bulgan mablag`lar ma`lum
manbalar (davlatniki-davlat resurslari hisobidan,
jamoaniki pay badallari hisobidan, aksiyadorniki -
aksiyadorlar resurslari hisobidan va kushma
korxonalarniki - muassislarning badallari hisobidan) 
hisobidan shakllanadi.

---

Ishlab chiqarish, taksimot, ayrboshlash va
iste`mol jarayonlariga xizmat kilaturib,
korxonalar fondlarining uzluksiz doirada
aylanishini amalga oshiradi. Shuning uchun
buxgalteriya hisobi bu yerda moddiy
boyliklarni yaratishga yunaltirilgan ishlab
chiqarish ayrboshlash jarayonidagi
korxonaning fondlari (mablag`lari) ning
xolatlari va ulardan foydalanishni samarali
boshqarish uchun zarur bulgan axborotni
shakllantiradi.

---

Moddiy boyliklarning noishlab chiqarish sohasida iste`mol
kilinishi noishlab chiqarishning bir kismidir. Undan tashqari,
noishlab chiqarishning iste`moliga shaxsiy iste`mol va jamiyat
a`zolarining extiyojlarini kondirish xam kiradi. Shaxsiy
iste`molni buxgalteriya hisobi bevosita uz ichiga olmaydi. 
Lekin shaxsiy iste`mol buxgalteriya hisobida mutlako aks
ettirmaydi deb uylash xatodir. Xakikatda, buxgalteriya hisobi
uni aks ettiradi, lekin uni tavsiflash uchun zarur bulgan
barcha kursatkichlarga ega emas. Shaxsiy iste`mol
to`g`risidagi ma`lumotlarni savdo korxonalari, umumiy
ovkatlanish korxonalari, xalq ta`limi, soglikni saklash
muassasalari va boshqa hisobotlardan olish mumkin. Bu 
ma`lumotlar buyicha (tegishli tartibda utkazilgan ruyxatlar va
tekshirishlarda mavjud bulgan ma`lumotlarga qo`shimcha
ravishda) statistika shaxsiy iste`molni tavsiflovchi
kursatkichlarni aniklaydi.

---

Ijtimoiy mahsulotni takror ishlab chiqarishdan
tashqari buxgalteriya hisobida ishlab
chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish
munosabatlarini takror ishlab chiqarish xam
aks ettiriladi.

---

Ishchi kuchini takror ishlab chiqarish
buxgalteriya hisobida shu ishchi kuchini
tayyorlash bilan borlik bulgan xar xil
xarajatlarni xamda ish xaki va xar xil turdagi
ho`jaliklar daromadlarini ko`rinishidagi
mablag`lar harakatini hisoblab topish yo`li
bilan kamrab olinadi. Ishchi kuchini
tayyorlash xarajatlari, ish xakini tulash va
ho`jaliklarning daromadlarini taksimlash
moddiy kiymatliklar va pul mablag`larini
sarflashni anglatadi.

---

Ishlab chiqarish munosabatlarini takror ishlab
chiqarish buxgalteriya hisobida mulkchilikning
xar xil shakllaridagi korxonalar fondlarining
mavjudligi va harakatini aks ettirgan xolda
kayd kilinadi. Bux-galteriya hisobi takror
ishlab chiqarish jarayonida ularning
uzgarishini kursatib, mulkning rivojlanishini
tavsiflaydi va shu bilan ishlab chi-karish
munosabatlarini takror ishlab chiqarish
xakida zarur kursat-kichlarni beradi.

---

E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT