Buxoro davlat universiteti samadova sarvinoz samad qizi

 
4-MAVZU: MILLIY G`OYA VA MA`NAVIY 
TARBIYANING ASOSIY YO`NALISHLARI. 
 
Reja: 
1. Milliy g‘oya va ma’naviy tarbiyaning uyg`unligi, ma`naviy 
tarbiyaning asosiy ustuvor yo`nalishlari. 
2. Ma’naviy axloqiy g‘oyalar, ularning mazmun va mohiyati. 
3. Ma`naviy tarbiyani kuchaytirishda oila, mahalla va ta`lim 
muassasalarining o`rni. 
 
Milliy g‘oya va ma’naviy tarbiyaning uyg`unligi, ma`naviy 
tarbiyaning asosiy ustuvor yo`nalishlari. 
Jamiyat taraqqiyotining har qanday bosqichlarida «inson 
sifati»ni, jamiyat xarakterini belgilaydigan g‘oyaviy-mafkuraviy 
munosabatlar hal qiluvchi ahamiyat kasb etgan. Boshqa ijtimoiy 
munosabatlarning yo‘nalishlari shu jarayonning xarakteriga mos 
kelgan. Shu jumladan, hozirgi davrda mafkuraviy jarayonlarning 
intensivlashib, universallashib va globallashib borishi bilan, «inson 
sifatlari»ni (jamiyat mazmunini belgilovchi ma’naviy-madaniy 
omillar tizimida) o‘rganishda ideologiyaning ahamiyati o‘zgacha 
xarakter kasb etmoqda.
Shaxsning «mafkuraviy sifati», xususan g‘oyalar haqidagi 
nazariy 
bilimlarining 
ilmiylik 
darajalari 
jamiyatni 
barqaror 
rivojlantirishdan iborat kundalik amaliy vazifalarni bajara bilish 
malakalariga mos keladi. Lekin, shu bilan birgalikda, g‘oyaviy—
mafkuraviy munosabatlarga doir yetarli nazariy bilimlarga, amaliy 
ko‘nikmalarga ega bo‘lgan shaxs yoki ijtimoiy birliklarning 
«mafkuraviy sifatlari»ni yuqori, deb baholab bo‘lmaydi.
Jamiyat va shaxs mafkuraviy sifatlarini o‘rganadigan ideologiya 
paradigmalarining ilmiyligini, hayotiyligini belgilaydigan asosiy 

---

28 
mezonlaridan biri — umuminsoniyat ehtiyojlari va manfaatlarini 
hisobga olgan holda, shaxsni o‘zgartirish orqali jamiyatni 
o‘zgartirishdir. Boshqacha aytganda, «mafkuraning hayotiyligi uning 
xalq, jamiyat turmushi va tafakkur tarziga nechog‘li mos bo‘lishi, eng 
muhimi, jamiyatning milliy manfaatlarini, orzu—intilishlarini qay 
darajada aks ettirishi bilan o‘lchanadi. Faqat shunday mafkuragina 
hayot va davr sinovlariga bardosh beradi, odamlar unga ishonib, 
o‘zining iymon-e’tiqodi sifatida qabul qiladi. Shundagina u eng 
zamonaviy quroldan ham ko‘ra kuchli ruhiy-ma’naviy qudrat kasb 
etadi».
1
Zero, O‘zbekistonning milliy mafkurasi mamlakatimizning mana 
shu mintaqada, yon-atrofdagi davlatlar orasida va jahon miqyosida 
o‘ziga munosib o‘rinni, yana ham aniqroq aytadigan bo‘lsak, o‘zining 
ixtisosini to‘g‘ri va xolisona anglab, shu asosda izchil harakat 
qilishimiz uchun xizmat etishi zarur. Shu o‘rinda milliy g‘oya va 
ma’naviy tarbiyaning asosiy ustuvor yo‘nalishlarini aniqlab olish 
zarur. Ularni shartli ravishda quyidagi asosiy ustuvor yo‘nalishlarga 
ajratish mumkin: