Buxoro davlat universiteti “Tasdlqlandl” QffUv Ishlari bo yichtl 'arorektor DurdMrDt&J
Download 0.72 Mb. Pdf ko'rish
|
2.05.bolalar anatom. ishchi. 2016
|
ps
L So'zning real narsalardek ta'sir etishi. Oliy nerv faoliyatining yoshga oid ;usiyatlari. Bolalarda shartli reflekslarni tekshirish usuli. Bolalarda shartli reflekslaming il bo'lishi va turg'unligi. Bolada ovqatlanish va boshqa faoliyatlarga harakat shartli ekslarini hosil qilish. Vaqtga aloqador shartli reflekslaming yoshga oid xususiyatlari. alarda shartli reflekslar tormozlanishining o'ziga xos xususiyatlari. Bolalarda oliy v faoliyatining xususiyatlari. Bolada nutq fimktsiyasining rivojlanishi. Bolalar nutqini o'stirishda ta'lim-tarbiyaning ahamiyati. Bolalardagi foydali va zararli odatlar. Bolalar oli} nerv faoliyati Nerv sistemaning umumiy tuzlllsh va flziologiyasl.
Markaziy va perfcrik nerv sistemasi haqida tushuncha. Somatik va vegetativ nerv sistemasi. Ta'sirlovchilar va ulaming turlari. Nerv tolalarining tuzilishi. Nerv tolalarining asosiy xususiyatlari: o'tkazuvchanlik, labillik, nisbiy charchamaslik, ikki tomonlama o'tkazish.
Periferik, orqa miya, bosh miya nerv tolalari mielinlashuvining o'ziga xos xususiyatlari. Bola hayoti mobaynida turli nerv tolalari mielinlashuvining o'ziga xos xususiyatlari. Tirik to'qimalardagi bioelektrik hodisalar. Tinchlik va harakat toki. Biotoklaming tibbiyotdagi ahamiyati. Refleks nerv faoliyatining asosiy shakli ekanligi. Retseptarlar va ulaming turlari. Markaziy nerv sistemasining asosiy xususiyatlari. Nerv markazi haqida tushuncha. Nerv markazidagi qo'zg'qalish, tormozlanish, irradatsiya, kontsentratsiya, kislorod tanqisligiga chidamsizlik, dominata xususiyatlari. N erv markazi haqida tushuncha. Nerv markazidagi qo'zg'alish, tormozlanish, irradiatsiya, kontsentratsiya, kislorod tansiqligiga, chidamsizlik, dominata xususiyatlari. Q o 'z g 'a lish va tormozlanish jarayonlarining birligi. Nerv markazlarining yoshga oid xususiyatlari. Markaziy nerv sistemaning tuzilishi, fiziologiyasi va yoshga oid xususiyatlari. Orqa miya. Orqa miyaning joylashishi, shakli va tuzilishi. O rqa m iyaning oq v a kulrang moddasi. Orqa miya segmentlari, tutunlari. Orqa miyadan chishan nervlar. O rqa miya pardalari. Orqa miya tuzilishining yoshga oid xususiyatlari. O rqa m iyaning sezish, harakat va o'tkazuvchan funktsiyalari. Orqa miyaning o'tkazuv sistem asi. O rqa m iya reflekslari. Orqa m iya shikastlanishining oqibatlari. O rqa m iya fim ktsiyasining yosh g a oid xususiyatlari. Bosh miya. Bosh m iyaning um um iy tavsifi. Bolaning yoshi ortishi bilan bosh miya og'irligi ortib borishi. Bosh m iyaning oq v a kulrang m oddasi. N eyrogliya hujayralar. Bosh m iyaning bo'laklarga b o 'linishi. U zunchoq m iya, joylanishi, oq v a kul 9
-rang moddaning tuzilishi. Uzunchoq miyadagi nerv markazlari. Uzunchoq miya funktsiyalari. Uzunchoq miya tuzilishi va funktsiyalarining yoshga oid xususiyatlari. Keyingi miya. Voroliev ko'prigining tuzilishi va funktsi>alari. Miyachaning joylashishi, miyacha yadrolari. Miyachaning bosh miyaning boshqa bo'limlari bilan bog'lanishi. Miyacha funktsiyalari. Miyachani olib tashlashning oqibatlari. Boiada miyachaning tuzilishi va funktsiyalari rivojlanishi. O rta miya, bo'limlari, tuzilishi: o'rta miyaning sezuvchi va harakat yadrolari. Qizil yadro va uning funktsiyasi. Miya oyoqchasi joylashishi va tuzilishi. O'rta miyaning yoshga oid xususiyatlari. Opaliq, miya. Bo'limlari. Talamus va gipotalamusning joylashishi, tuzilishi, funktsiyalari. Ko'ruv dumboqlarining shikastlanishi oqibatlari. Oraliq miya tuzilishi va funktsiyalarining yoshga oid xususiyatlari. Vegativ nerv sistemasi. Joylashishi, bo'limlari, tuzilishi. Sempatik nerv sistemasining tuzilishi, funktsiyalari. Parasimpatik nerv sistemasining tuzilishi, funktsiyalari. Vegativ nerv sistemasining yoshga oid xususiyatlari. — 2 soat. Adabiyotlan M.M.Salixova, Q.Sodiqov «Odam
anatomiyasi» «O'qituvchi» 1983 у 116-125 betlar. Q.Sodiqov «Bolalar anatomiyasi va flziologiyasi» (ma'ruzalar matni) T. 2001 y. 33- 40 betlar. Sezgi organlarning tuzilishi, flziologiyasi va yoshga oid xususiyatlari. Tashqi dunyoni anglashda analizatoriaming ahamiyati. Analizatoming perferik, o'tkazuvchi va po'stloq qismlarining faoliyati birligi. Teri analizatori. Terming tashqi dunyodagi turli sezgilami qabul qilishdagi ahamiyati. epidemis, haqiqiy teri (derma). Teri osti qatlami. Terming o'zito'ri ortiqlari soch timoq ter va yog' bezlari. Terilaming qon tomirlari. Teri retseptorlari, ulaming po'stloq osti va po'stloq markazlari. Teri sezgi lari: ogriq, issiq, sovuq, tegish va bosim turlari va ulaming funktsiyalari. Teri tuzilishi va funktsiyalari. Teri tuzilishi va funktsiyalarining yoshga oid xususiyatlari.
Ta'm bilish analizatori. Og'lz bo'shlig'i va tildagi piyozchalar. Tildagi shirin, achchiq nordort va sho'r mazalami sezuvchi ta'm bilish retseptorlari. Ta'm bilish analizotorining yoshga oid xususiyatlari. Hid bilish analizatori. Hid bilish analizatorining tuzilishi. Hid bilish xujayralari va xid bilish nervi. Hid bilish analizatorining yoshga oid xususiyatlari. Ko'rish analizatori. Ko'rish analizatorining tashqi dunyoni anglashdagi o'm i. Ko'z soqqasi va yordamchi apparatlari. K o'z soqqasining oqsil, tomiri va ichki to 'r qavatlari tuzilishi. Ko'rish nervi. K o'z gavhari. Ko'zning nur singdiruvchi apparati. Rang sezish. Akkomodatsiya. Yaqindan va uzoqdan ko'rish. Ko'ruv organining tuzilishi va funktsiyasini yoshga oid xususiyatlari. Eshitish va muvozanat a'zolari. Tashqi quloq: quloq suprasi, tashqi eshituv yo'li. O'rta quloq: eshituvchi suyaklar, eshituv trubasi. Ichki quloq: chig'anoq va labirint Muvozanat a'zosi. Tovushning qabul qilish mexanizmi. eshitish axborotining yo'li: retseptorlar, o'tkazuvchi yo'llar, po'stloq va po'stloq osti markazlari, eshitish analizatorlarining yoshga oid xususiyatlari. Ichki sekretsiya bezlarining tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid xususiyatlari. Ichki sekretsiya bezlarining odam organizmi faoliyatidagi ahamiyati. Ichki sekretsiya bezlarini tekshirish usullari. Gormonlar va ulaming fiziologik ahamiyati. Qalqonsimon bezning tuzilishi. Qalqonsimon bezni fimktsiyalari. Bez funktsiyasining buzilishidan kelib chiqadigan ba'zi kasalliklar. Qalqonsimon bezning oldidagi bezchalaming tuzilishi va fimktsiyalari. Tetoniya talvasaga tushish. Me'da osti bezi. Bezning tuzilishi va tashqi, ichki sekretsiyasi. Insulin gormoni va uning qand almashinuvidagi o'mi. Buyrak usti bezlari. Bu bezlaming tuzilishi va joylashishi. Buyrak usti bezining po'stloq qavati gormonlari. Mag'iz Kavatining gormoni adrenalinning organizmdagi organlar faoliyatiga ta'siri. Buyrak usti bezining po'stloq va mag'iz qismi surunkali yetishmovchiligining oqibatlari. Buyrak usti bezining yoshga oid xususiyatlari. O'g'il bolalarda moyaklaming tuzilishi. Moyaklaming tashxi va ichki sekretsiyasi. Testosteron garmoni. Uning bolada ikkilamchi jinsiy belgilarini hosil 11
bo'lishiga ta'siri. Ayol jinsiy bczi tuxumdonlning tuzilishi. Tuxumdonning genmtiv, follikulyar, sariq tana hosil qilishidagi funktsiyalari. Tuxumdon gormonlari. estrogen, progesteron garmonlarining aziz bola organizmiga ta'siri. Tuxumdonlaming endokrin funktsiyasi yetishmovchiligi. Gipoflzning tuzilishi. Gipoflz bezining garmonlari. Gipofiz bezining yetishmovchiligi tufayli kclib chiqadigan kasalliklar. Gigantizm va karliklik. epifiz bezining tuzilishi va funktsiv alari. Gipoflzning yoshga oid xususityalari. 2-soat Adabiyotlar: M.M.Salixova, Q.Sodiqov «Odam anatomiyasi» «O'qituvchi» 1983 у 141-149 betlar. Q.Sodiqov «Bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi» (ma'ruzalar matni) T. 2001 y. 59-69 betlar. Tayanch-harakat apparatining tuzilishi va yoshga oid xususiyatlari. Skeletning tuzilishi va yoshga oid xususiyatlari. Tayanch harakat apparatining ahamiyati. Suyaklar skeletning tarkibi ekani. Suyakning tuzilishi. Suyakning kimyoviy tarkibi. Suyak usti parda. Uzun (naysimon) yassi, kalta aralash g'ovak suyaklaming o'ziga xos tuzilishi. Suyak iligi va uning ahamiyati. Suyakning o'sishi va rivojlanishi. Suyaklaming birikishi. Umurtqa pog'onasining tuzilishi. Bo'yin, ko'krak, bel, dumg'aza umurtqalarining tuzlishi. Umurtqalaming birikishi. Umurtqa pog'onasining qiyshayishi. Bosh skeletining o'ziga xos xususiyatlari. Bosh miya qutisi suyaklari. Yuz suyaklari. Bosh miya va yuz suyaklarining birikishi. Bosh suyaklaming yoshga oid xususiyatlari. Ko'krak qafasi va uning tuzilish. Qovurgqalaming tush va umurtqalar bilan birikishi. Ko'krak qafasining shakli. Ko'krak qafasining yosh va jinsga bog'liqxususiyatlari. Qo'l skeleti. Ko'krak va o'mrov suyaklarining tuzilishi. Elka, bilak, tirsak, bilak, uzuk, panja va barmoq suyaklarining tuzilishi. Elka bo'g'imi. Qo'l suyaklarining rivojlanishi va o'sishi. Oyoq skeleti. Tos - kamar suyaklarining tuzilishi va birikishi. Tos kamar suyaklarining yoshga oid xususiyatlari. Son, katta-kichik boldir, tovon, Oyoq 12
panjm barmoq tbtangan suyaklaming tu/ilishi va birikishi. Tos-son, tizza-boldir va panja bo'g'imlari. Oyoq suyaklarining yoshga old xususiyatlari. Yassi tovon kasalligi. Muskullaming tuzilishi, fUnktsi\ alari va yoshga oid xususiyati. Muskullaming odam faoliyatidagi ahamiyati. Muskullaming tuzilishi. Muskul pardalari (fastsiya). Muskullaming nomlanishi. Oavda muskullaming tuzilishi, joylashishi va guruhlari. Bosh muskullari, miya qutisi va yuz muskullari. Qo'lning elka, elka oldi, qo'l panjasi muskullarining tueilishi va birikishi. Oyoq muskullari. Tizza bo'g'im idagi bukilish, yo/ilish, chekkaga tortish va xarakatlar ishtirok etuvchi muskullar. M uskullam ing rivojlanishi. Muskulning qisqarish turlari. Muskul ishi va kuchi hamda ulam ing yoshga oid xususiyatlari. Muskuldagi tezlik, chaqqonlik va chidamlilik xususiyatlarining yoshga qarab o'zgarib borishi. — 2 soat. Adabiyotlar: MJM.Salixova, Q.Sodiqov. «Odam anatom iyasi» Qon va qon aylanishning tuzilishi, funktsiyalari va yoshga oid xususiyatlari. Qonning odam organizmining turli faoliyatidagi ahamiyati. Qon organizm ning ichki muhiti. Qonning tarkibi va xususiyatlari. Qonning osm otik va onkotik bosim i. eritrotsitlaming tuzilishi, funktsiyalari. Gemoglobinning tuzilishi. L eykotsitlam ing tuzilishi, funktsiyalari. Donalik va donasiz leykotsitlar. I.M .M echnikovning fagotsitoz haqidagi ta'lim oti. Qon plastinkalari (trombotsitlar)ning tuzlishi va funktsiyasi. Q on ivishi mexanizmi. Qon guruhlari va qon quyish. Qonning yoshga oid xususiyatlari. Q on aylanishi.Qon aylanishining ahamiyati. K atta va kichik aylanish doirasi. Y urakning tuzilishi va funktsiyalari. Yurakning sistolik va m inutlik x,ajmi. Y urak ishining boshqarilishi. Qon tomirlari va ulam ing turlari. Q on bosim i. P ul’s. Q on aylanishining yoshga oid xususiyati. 2-soat
/ «O'qituvchi» 1983 y. 22-72 betlar. Q.Sodiqov. «Bolalar anatomiyasi va
fiziologiyasi» (ma'ruzalar matni) T. 2001 y. 69-82 betlar. 13 A dabiyot I ar: M.M.Salixova, Q.Sodiqov. «Odam
anatomiyasi» «O'qituvchi» 1983 y. 99-114 betlar. Q.Sodiqov. «Bolalar anatom iyasi va fiziologiyasi» (ma'ruzalar matni) T. 2001 y. 83-95 betlar. Nafas olish va ayirish organlarining tuzilishi, fiziologiyasi va yoshga old xususiyatlari Nafas organlarining ahamiyati. Nafas organlarining tuzilishi. Nafas olish va chiqarish mexanizmi. Homila va yangi tug'ilgan bolaning nafas olish va chiqarishning o'ziga xos xususiyatlari. O'pkaning nafas havosi, hayotiy sig'imi. O'pka ventilyatsiyasi. O'pkaga olingan va chiqarilgan havoning tarkibi. To'qimalarda gaz almashinuvi. Nafasning nerv va gumoral boshqarilishi. Nafas organlarining tuzilishi va funktsiyalaming yoshga oid xususiyatlari. Siydik ayrishning ahamiyati. Siydik ayrish organlarining tuzilishi. Siydikning hosil bo'lish mexanizmi. Siydikning taridbi. Siydik ayrishning yoshga oid xususiyatlari. enurez - bolalarda siydikni ushlab tura olmaslik.2 - so a t Adabiyotlar: M.M.Salixova, Q.Sodiqov. «Odam anatomiyasi» «O'qituvchi» 1983 y. 96-99,88-91 betlar. Q.Sodiqov. «Bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi» (ma'ruzalar matni) T. 2001 y. 106-110,96-97 betlar. Ovqat hazm qilish organlarining tuzilishi, fiziologiyasi va yoshga oid xususiyatlari energiya va moddalar almashinuvi Ovqat hazm qilishning ahamiyati va umumiy tuzilishi. Ovqatni oriz bo'shlirida hazm bo'lishi. Ingichka ichakda ovqatni hazm bo'lishi. Me'da osti bezining tuzilishi va funktsiyalari. Ichak devorlaridan ovqat moddalarining so'rilishi. Defekatsiya. Ovqat 14 Налп qilish organ lari ning yoshga oid xususiyatlari. Moddalar va energiya alma* hinuvi. T o 'U k ximmatli va to'11 k i Odamning kundalik ovqati tarkibi. Bolarda energiya va moddalar almashinuvining
O'ziga xos xususiyatlari. Bolalaming to 'g 'ri ovqatlanishi. 2 - soat. Adabiyotlar:
M.M.Salixova, Q.Sodiqov.
«Odam
«O'qituvchi» 1983 y. 73-86 betlar. Q.Sodiqov.
«Bolalar anatom i у asi
va fiziologiyasi» (m a'ruzalar matni) T. 2001 y. 98-105 betlar.
|
