Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

a so s iy y o 'n a lis h la r i.
K orxonaning rem ont x o ’jalig i - bu texnologik jih o zlar texnik holatini tahlil 
qilish, ularning faoliyatini nazorat qilish rem ont texnik xizm atini o ’tkazish, 
em irilgan jihozlarni progressiv jihozlarga alm ashtirish va ulardan foydalanish 
b o ’yicha tadbirlar ishlab chiqish bilan sh u g ’ullanuvchi b o ’lim va ishlab chiqarish 
b o ’linm alari y ig ’indisidir.
Bu ishlam i bajarish jih o zlam in g kam m uddat ichida m inim al to ’xtovlar bilan 
bajarilishini ham da m inim al xarajatlar bilan am alga oshirishini tashkil qilishi kerak. 
R em ont x o ’jaligi ishining sam aradorligi ishlab chiqarilgan m ahsulot tannarxi uning 
sifati va korxonaning m ehnat unum dorligini aniqlaydi. Chunki m ahsulot tannarxida 
jihozlarni saqlash va rem onti uchun xarajatlar nisbiy vazni 10% ni tashkil qiladi. 
Y irik korxonada rem ont x o ’jaligini tashkil qilish quyidagi ishlarni bajarishni o ’z 
ichiga oladi:
1 )Ishlab chiqarish jarayonlari proporstionalligi, to ’g ’ri aniqliligi, uzluksizligi, 
parallelligi asosida korxona ishlab chiqarish va tashkiliy strukturasini tahlil qilish;
2)Bu 
param etrlam i 
optim allashtirish 
m aqsadida 
ixtisoslashtirish 
va 
kom binastiyalash darajasini tahlil qilish;
3)Q uyidagi k o ’rsatkichlar asosida texnologik jihozlarni tahlil qilish:
185

---

- m a ’lum b ir jih o zn in g zaruriyligi;
- rem ontda b o ’lgan jihozning nisbiy vazni;
- fizik em irilgan jih o zlam in g nisbiy vazni;
- texnologik jih o zlam in g o ’rtacha yoshi;
- texnologik jih o zlar ishi, sm enalilik koeffitsienti;
- unum dorlik b o ’yicha jih o zd an foydalanish koeffitsienti;
- fond sam aradorligining tahlili;
- asosiy ishlab chiqarish fondlari aktiv qism i strukturasi tahlili;
- ishlab chiqarish m exanizatsiya darajasining tahlili.
4)Jihozlardan foydalanishni yaxshilash b o ’yicha takliflar ishlab chiqish;
5)Ishlab chiqarish fondlari elem entlari va texnologik jihozlari uchun turli 
k o ’rinishdagi m ateriallar va energiya ehtiyojlari m e’yorlarini ishlab chiqish;
6)R em ont x o ’jaligi uchun ishlab chiqarish m aydoniga b o ’lgan ehtiyojini 
hisoblash;
7)R em ont x o ’jalig i uchun m ehnat resurslariga ehtiyojni va ular uchun ish haki 
fondini aniq hisoblash;
8)Jihozlam ing rejali ogohlantirish k o ’rsatkichlarini hisoblash;
9)R em ont ishlarini tashkil qilish;
10)R em ontlararo xizm at k o ’rsatishni tashkil qilish;
1 l)K orxona rem ont x o ’jalig i m oddiy-texnik ta ’minotini tashkil qilish;
12)Rem ont x o ’jalig i ishlari sam aradorligini oshirish, strategik rejasini ishlab 
chiqishni nazorat qilish va rag ’batlantirish.
Y uqorida sanab o ’tilgan ishlam i 3 ta blokka birlashtirish m um kin:
a) iqtisodiy blok - bu blok asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish 
sam aradorligini tahlil qiladi, jih o z la r rejali ogohlantirish rem ontini rejalashtiradi, 
texnik qayta jihozlash, kapital qurilish, eskirgan jih o zlam i boshqa jihozlarga 
alm ashtirish ehtiyoj m e’yorlarini ishlab chiqadi, rem ont x o ’jalig i, tashkiliy va 
ishlab chiqarish strukturasini takom illashtirish b o ’yicha takliflar ishlab chiqadi;
b) texnik blok - asosiy ishlab chiqarish fondlari va boshqa jih o zlar holatini 
texnik nazorat qiladi, turli rem ontlam i o ’tkazadi, ehtiyoj qism larini tayyorlashni 
loyihalaydi;
v) tashkiliy blok - rem ont x o ’jalig i m oddiy-texnik ta ’m inotini tashkil qiladi, 
rem ont x o ’jalig ig a qabul qilinuvchi va chiquvchi jih o z la r ehtiyoj qism lari sifatini 
nazorat qilishni tashkil qiladi, ishlab chiqarishni tashkil qilish 
p ro g ressiv
form alarini tadbiq qiladi.
K orxonada rem ont x o ’jaligini korxona bosh m uxandisiga b o ’ysunuvchi bosh 
m exanik boshqaradi. R em ont x o ’jaligi strukturasi quyidagi b o ’linm alardan iborat:
a) iqtisodiy b o ’lim;
186

---

b) texnik bo ’lim;
v) tashkiliy b o ’lim;
g) rem ont m exanik sexlari;
d) ombor.
Rem ont x o ’jaligini takom illashtirish va uning sam aradorligini oshirish asosiy 
y o ’nalishlari quyidagilardan iborat:
1)Ishlab chiqarishni tashkil qilish m iqyosida - asosiy m ahsulot ishlab 
chiqarishda, 
rem ont 
x o ’jaligini 
tashkil 
qilishda, 
ixtisoslashtirish 
va 
kooperativlashtirishni rivojlantirish;
2)A sosiy ishlab chiqarish fondlarini qayta ishlashda rejalashtirish m iqyosida - 
m enejm ent ilm iy yondashuvlari va m etodlarini q o ’llash;
3)Ehtiyoj qism larini tayyorlash va loyihalash m iqyosida - ehtiyoj qism lar 
elem entlarini standartlashda loyihaviy ishlar davom iyligini qiskartirish va ular 
sifatini oshirish.