Temperaturaning ta’siri - Temperatura ko‘tarilish bilan zaharlarning ta‘siri pasayadi. Masalan, V2O5 katalizator mishyak birikmalari ta‘siriga juda sezgir, lekin 5000 С da As2O3 ta‘siriga bardosh bera oladi. Kislorod aralashgan gazlar ammiak olishni tezlashtiradigan katalizatorlarni 4000 С da 5000 С dagidan ko‘ra ko‘proq ishdan chiqaradi. Umuman, yuqori temperaturada, masalan 700 – 10000 dan yuqori zaharlanish hodisasi kuzatilgan emas. Zaharlarning ta‘siri katalizatorning yuzasini yupqa parda bilan qoplab, reagentning adsorbilanishiga yo‘l qo‘ymaslikdan iborat deyilgan edi. Haqiqatan ham bu narsa ko‘p hollarda tasdiqlangan. Masalan, yog‘ pardasi platina katalizatorni passiv qilib qo‘yadi.
- Hozir sanoatda katalizatorni zaharlanishdan saqlash maqsadida, reagentlarni katalizatordan o‘tkazish oldidan, ular zaharlardan tozalanadi. Buning uchun reagentlar zaharlarni ushlab qoladi maxsus katalizatorlardan o‘tkaziladi. Bunday katalizatorlar qo‘shimcha katalizator yoki forkontakt deb ataladi. Odatda, forkontaktlar ishqor yoki aktivlovchi moddalar qo‘shilgan temir rudasidan iborat bo‘ladi.
- Katalizatorlarning zaharlanishga moyilligi ularning tayyorlanish usuliga ham anchagina bog‘liq. Masalan, nikel gidroksidni 4500 С da qaytarish yo‘li bilan olingan Ni katalizator juda oson zaharlanadi, 3100С da qaytarish yo‘li bilan olingan Ni katalizator esa qiyinroq zaharlanadi. 3100С da qaytarilgan va yoyuvchidagi Ni katalizatorning zaharlanashi ancha qiyin. Turli usullar bilan tayyorlangan katalizatorning zaharlanishga turlicha bardosh berish sababi uning yuzasi tuzilishining turlicha bo‘lishidir. Hozir zaharlanishga bardosh beradigan katalizator tayyorlashga alohida ahamiyat beriladi.
E'tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
