Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

mashinalar va krestsimon urovchi mashinalarga bulinadi. 

 

 

 

 

---

 

7 

Qayta o’rashda ip tarangligi. 

Qayta o’rashdagi ip tarangligi keyingi jarayonlar uchun muxim axamiyatga ega. 

Qayta o’rash iplarni tugri tuzilishda uralishi uchun xizmat kiladi. Ammo taranglik bir 

xil va etarlicha bulmogi kerak. Keragidan ortikcha taranglik ipni chuzadi va tukimani 

solishtirma uzunligini buzadi. 

Taranglik  oshgan  sayin  ip,  uzilishi  kupayadi,  bu  esa  uz-uzidan  tukima  sifatini 

buzadi.  Ip  yigiruv  naychasidan  echilaetganda  markazga  intiluvchi  kuch  ta`siri  ostida 

ballon xosil kiladi. Naychadan ip echilish jarayonida uning xar bir elementi murakkab 

xarakat kiladi: 

Uk  yunalishi  buyicha  va  uk  atrofidan  aylanma  xarakat  kiladi.  Kuzgalmas 

naychadan ip qayta uralayotganda ip tarangligi kuyidagi faktorlar bilan aniklanadi: 1. 

ipning  ayrim  elementlarini  boglanib  kolishi  va  uning  inerciya  karshiligi;  2.  O`ram 

katlamlarining  o`ramlar  va  naychaga  karshiligi;  3.  Ballonlanayotgan  ipga  markazga 

intiluvchi  kuch  va  xavf  karshiligining  ta`siri;  4.  Taranglovchi  asbob  ta`siri  va 

boshkalar. 

 

5-rasm. Naychadan ipning echilishi. 

 Ip tarangligi kattaligi bir kator parametrlarga borlik.  

Bu parametrlar xali tula urganilmagan. Kerakli ip tarangligini olish uchun o’rash 

mashinalarida maxsus kurilmalar-taranglovchi asboblar urnatiladi: 

 Taranglovchi asboblar oldiga kuyidagi talablar kuyiladi: 

 a) Ipning bir xilda tuxtalishiga sharoit yaratishi va tuxtatishi; 

 b) Taranglikni boshkarishda engil sozlanishi; 

 g) Mayda chikindilar tuplanib kolmasligi va mashina ish jarayonida erkin tozalanishi; 

 d) Taranglovchi asbob tula tukis ishlashi kerak. 

 

Xamma taranglovchi asboblar uzining ish organiga karab kuyidagicha buladi: 

shaybali, diskli, rolikli, taroksimon, purjinali va x.k.  

 

 6-rasm. a) Shaybali; b), v) Diskli taranglovchi asboblar 

---