Buyuk Britaniya davlatining joylashuvi Tabiiy resurslari Buyuk Britaniyaning chegaralari

2.TABIIY RESURS SALOHIYATI
Mamlakatning orografik sharoiti shundayki, aslida, Yangi Qal'a-Shelfild-Bristol chizig'i bo'ylab mamlakat tog'li shimoliy va g'arbiy va tepalik-tekislik sharqiyga bo'lingan. Orografiya qishloq xo'jaligi va ko'chirishning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatdi. Mamlakat hududi chorvachilikni rivojlantirish uchun qulayroqdir.
Mineral resurslar. Sanoat ahamiyatiga ega bo'lganlardan faqat yoqilg'i resurslarini ta'kidlash mumkin. Ko'mir zahiralari ajratilgan (180 mlrd. tonna). Hammasi bo'lib taxminan 6 ta yirik havza mavjud, faqat 3 tasi eng muhimi: Yorkshire, Northumberland, Uels. Ko'pincha ko'mir qatlamlari ifodalanadi. Neft va gaz zaxiralari Shimoliy dengizning shelfida 20-asrning 60-70-yillarida topilgan. Umumiy neft zaxiralari 2 milliard tonna, gaz 2 trillion kub metrni tashkil qiladi. Temir rudalari, aslida, qazib olinmaydi. Yorkshir mintaqasida tosh va kaliy tuzlari qazib olinadi. Uran rudasi Shotlandiyada qazib olinadi.
Agroiqlim resurslari. Iqlimi gʻarbiy siljishli moʻʼtadil okeanik, yogʻin koʻp (600-3000 mm), qishi yumshoq, musbat haroratli. Oʻsimliklar kambagʻal, don ekinlari yomon pishadi, lekin oʻtloq va yaylovlar suvli.
Yer resurslari. Tabiiy yaylovlar ostida podzolik va jigarrang o'rmon tuproqlari ustunlik qiladi. Eng yaxshi erlar Buyuk Britaniyaning janubi-sharqida to'plangan, u erda iqlim mamlakat uchun eng qulaydir. Hududning 77% qishloq xoʻjaligi ishlariga yaroqli. Qishloq xoʻjaligi yerlari tarkibida haydaladigan yerlar – 65%, yaylovlar – 32%.
O'rmon resurslari. Tabiiy oʻrmon qoplami hududning 9% ni tashkil qiladi. Keng bargli turlar ustunlik qiladi, Shotlandiyada ignabargli daraxtlar. O'rmonlar hajmi mamlakat ehtiyojlarini 15% ga qondiradi.
Suv resurslari. Mamlakatda salqin iqlimning o'ziga xosligi tufayli juda ko'p daryo va ko'llar mavjud. Daryolar to'la oqimli, ammo qisqa. Eng kattasi: Temza, Severn, Trem. Yuk tashish uchun ishlatiladi.

Buyuk Britaniya (Birlashgan Qirollik) orol davlati boʻlib, uning katta qismi Irlandiya dengizi suvlari bilan ajratilgan ikkita katta orolda joylashgan. Buyuk Britaniyaning umumiy maydoni 244 017 kv. km. Buyuk Britaniya aholisi 58 395 ming kishi.
Mamlakatning rasmiy nomi - Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi. U to'rtta davlatdan iborat: Buyuk Britaniya orolida joylashgan Angliya, Shotlandiya va Uels va Shimoliy Irlandiya. Ikkinchisi Mustaqil Irlandiya Respublikasi bilan bir orolda joylashgan. Shunday qilib, Buyuk Britaniya faqat Irlandiya bilan umumiy quruqlik chegarasiga ega.
Britaniya orollari Evropaning shimoli-g'arbiy sohillarida joylashgan. Britaniya orollari ko'plab kichik orollar bilan o'ralgan. Britaniya orolining janubi-gʻarbida Ssilli orollari, Uelsning shimolida Anglisi oroli joylashgan. Shotlandiyaning g'arbiy va shimoliy qirg'oqlarida Buyuk Britaniya tarkibiga kiradigan ko'plab kichik orollar mavjud. Ulardan eng muhimi Orkney Shetland orollaridir.
G'arbdan Buyuk Britaniya Atlantika okeani suvlari bilan, sharqdan esa Shimoliy dengiz suvlari bilan yuviladi.
Janubdan Buyuk Britaniya Frantsiya bilan chegaradosh - u bilan umumiy suv chegaralariga ega bo'lgan eng yaqin va rivojlangan qo'shni. Frantsiyaning shimoliy qirg'oqlarigacha bo'lgan eng qisqa masofa - Dover bo'g'ozi, ammo shtatlar o'rtasidagi asosiy aloqa inglizlar tomonidan La-Mansh deb ataladigan La-Mansh orqali amalga oshiriladi, uning pastki qismida yuqori tezlikda harakatlanuvchi temir yo'l tunneli qurilgan. yigirmanchi asrning oxiri. Bungacha ikki davlat oʻrtasidagi aloqa suv yoki havo orqali amalga oshirilar edi.
Shuningdek, Buyuk Britaniyaning eng yaqin qo'shnilari Belgiya va Niderlandiya, Daniya, Germaniya, Norvegiya ancha uzoqda joylashgan.
Shunday qilib, Buyuk Britaniyaning EGP ham qo'shni, ham dengiz qirg'og'i bo'lib, bu mamlakatning iqtisodiy rivojlanishi uchun juda foydali bo'lsa-da, shubhasiz, strategik va harbiy nuqtai nazardan ma'lum kamchiliklarga ega.
Buyuk Britaniyaning ma'muriy xaritasi bir necha bor o'zgargan, chunki. Birlashgan Qirollikni tashkil etuvchi mamlakatlarning qo'shilishi asrlar davomida davom etdi. Har bir mustaqil davlatning o'z poytaxti yoki ma'muriy markazi mavjud. Buyuk Britaniyaning rasmiy poytaxti - London, chunki erlarning birlashishi Angliya atrofida sodir bo'lgan.
XVIII-XIX asrlarda iqtisodiy rivojlanish bo'yicha dunyoda birinchi o'rinda turgan Buyuk Britaniya sayyoramiz hududining deyarli chorak qismini egallagan ulkan mustamlakachi davlatni yaratdi. Britaniya mustamlakalariga Hindiston, Pokiston, Afgʻoniston, Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya va Afrikaning katta qismi kirgan. Yigirmanchi asrda ingliz koloniyalari mustaqil davlatlarga aylandi, ammo ularning ko'pchiligi Britaniya monarxi boshchiligidagi Britaniya Hamdo'stligi tarkibiga kiradi. 1921 yilda Irlandiyaning janubiy qismi Buyuk Britaniyadan ajralib chiqib, mustaqil davlatga aylandi.
Buyuk Britaniyaning iqtisodiy va geografik joylashuvining o'ziga xos xususiyatlariga davlatning orollarda joylashishi, shuningdek, faqat bitta kuch - Irlandiya bilan quruqlik chegarasining mavjudligi kiradi. Bundan tashqari, Buyuk Britaniya 4 ta katta hududni o'z ichiga oladi: Angliya, Uels, Shotlandiya va Shimoliy Irlandiya.
Buyuk Britaniyaning jismoniy va geografik joylashuvi
Buyuk Britaniya yoki Buyuk Britaniya Yevropaning shimoli-g'arbiy qismida joylashgan orol davlatidir. Buyuk Britaniya orolini, Irlandiya orolining shimoliy qismini, shuningdek, Britaniya orollariga tegishli koʻplab kichik orollar va arxipelaglarni egallaydi. Bundan tashqari, shtat Okeaniya, Hind va Atlantika okeanlarida joylashgan bir nechta orol arxipelaglariga ega.

Guruch. 1. Buyuk Britaniya oroli.

Qadimda Britaniya orollari Yevroosiyo materigining bir qismi boʻlgan, biroq muzliklarning erishi va yerning suv bosishi Buyuk Britaniyani Yevropadan ajratib turgan Shimoliy dengiz va La-Mansh boʻyining paydo boʻlishiga olib keldi.
Buyuk Britaniya Atlantika okeanida joylashgan bo'lib, u bir nechta kichik dengizlar bilan ifodalanadi: Shimoliy, Irlandiya, Keltlar va Gebridlar.
Buyuk Britaniyaning maydoni 243,8 ming kvadrat metrni tashkil qiladi. km, shundan ichki suvlar 3,23 ming kvadrat metrni egallaydi. km. Shtatning shimoldan janubgacha bo'lgan uzunligi 966 km, eng keng qismida esa 480 km ga yaqin. Janubdagi eng chekka nuqtasi Kornuoll yarim oroli, shimolda esa Shetland orollari arxipelagidir.
Butun qirg'oq ko'plab deltalar, qo'ltiqlar, ko'rfazlar va yarim orollar bilan qoplangan, buning natijasida mamlakatning istalgan nuqtasining dengizdan maksimal masofasi 120 km dan oshmaydi.
TOP 3 ta maqolabu bilan birga o'qiganlar
Guruch. 2. Buyuk Britaniya sohillari.
Sohildan uzoqda dengizning chuqurligi taxminan 90 m ni tashkil qiladi, chunki Britaniya orollari kontinental shelfda - materik bilan bog'langan baland dengiz tubida joylashgan. Ko'rfaz oqimining iliq oqimi shelfda etarlicha yuqori suv haroratini saqlab turadi, buning natijasida orollardagi iqlim ularning shimoliy joylashishini hisobga olgan holda ancha yumshoqroq.
Buyuk Britaniya chegaralari
Buyuk Britaniya faqat bitta davlat bilan quruqlik chegarasiga ega - Irlandiya orolining janubiy qismini egallagan Irlandiya Respublikasi, shimoliy qismi esa Buyuk Britaniyaga tegishli.
Mamlakatning boshqa barcha chegaralari dengizdir:

• 
  janubda Buyuk Britaniya Fransiyadan La-Mansh orqali ajratilgan;
  
• 
  janubi-sharqda orol davlati Belgiya va Norvegiyadan sayoz Shimoliy dengiz orqali ajratilgan.
  

Ko'pincha La-Mansh deb ataladigan Mansh kanali Buyuk Britaniya va materik Yevropa davlatlari o'rtasidagi aloqada muhim rol o'ynaydi. 20-asrning oxirida uning tubida tezyurar temir yo'l harakati uchun tunnel yotqizildi. Bundan tashqari, mamlakatlar o'rtasidagi aloqa havo va suv orqali amalga oshiriladi.