C# dasturlash tilida sinflar ierarxiyasini tashkil etish


Download 1.16 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/35
Sana05.01.2022
Hajmi1.16 Mb.
#213141
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   35
Bog'liq
c dasturlash tilida sinflar ierarxiyasini tashkil etish

O’zgarmaslar. Bu shunday o’zgaruvchi – maydonki, uning qiymatini hech qachon 

o’zgartirib bo’lmaydi. 

Indeksatorlar. Agar xususiyatlar – aqlli maydonlar hisoblansa, unda indeksatorlar 

–  aqlli  massivlardir.  Chunki  ular  obyektlarni  get  va  set  metod-aksessorlari  bilan 

indeksatsiya qilishda qo’llaniladi. 

Hodisalar. Hodisalar – Microsoft Windowsning ajralmas qismi bo’lib, sichqoncha 

qimirlashi, oynalar yopilishi, ochilishi va hokazolarda qo’llaniladi. 

2.1-jadval. Ruxsat modifikatorlari. 

 

Ruxsat modifikatori 



Mazmuni, vazifasi 

Public 


Elementni  sinfdan  tashqarida  va  ichki 

sinflarda ishlatilish mumkin 

Protected 

Elementni  sinfdan  tashqarida  ishlatish 

mumkin  emas,  u  faqat  ichki  sinflarda 

ishlatilishi mumkin  

Private 

Element  faqat  shu  sinfda  ishlatiladi,  u 

ichki sinflarda ham ishlamaydi 

Internal 

Element 

faqat 


shu 

komplyatsiya 

qilinuvchi  dastur  uchun  ishlaydi,  bu 

public  va  protected  modifikatorlarining 

birlashmasidir  

 

Main metodi. 



 

C# da tuzilgan har qanday dasturning hech bo’lmaganda birta sinfida Main 

metodi  bo’lshi  shart  va  unga  pulic  yoki  static  modifikatorlari  qo’yilgan  bo’lishi 

kerak. Komplyator uchun Main metodining qaysi sinfda yozilganligi ahamiyatsiz, 

bu metod yozilgan sinf komplyatsiya tartibiga hech qanday ta’sir ko’rsatmaydi. C# 

tili shunday aqlliki, o’zi avtomatik tarzda Main metodini izlab topadi va u dastur 

natijasining ekranga chiqishini ta’minlaydi(dastur bajarilishini ham). Shunday qilib 

siz  Main  metodini  istalgan  sinfga  joylashtirishingiz  mumkin,  lekin  buning  uchun 

alohida sinf yaratish tavsiya etiladi. 



53 

 

Masalan,  



class MyClass 

private in MyClassId; 



class AppClass 



static public void Main() 

MyClass myObj =new MyClass( ); 

    C#  tilida  programmalashtirish  ob’ektli  mo’ljalda  bazali  element  bu  –  sinf,bu 

bobda    siz  sinflarni  yaratish  va  shaxsiy  sinflarni  kengaytirishni  o’rganasiz  shuni 

eslatib o’tish kerakki C#da sinflar  main  metodiga ega bo’lishlari shart emas. 

Bu  yerda  masalaga  dastur  tuzishda  obyektli  yondashuv,  obyektli  fikrlash    talab 

qilinadi.  Masala  bir  necha  obyektning  mantiqan  o’zaro  bog’langan  holatida 

taasavvur  qilinadi.  Har  bir  obyekt        ma’lum  bir  xususiyatlar  va  operatsiyalar 

majmuasi sifatida qaraladi. Obyektlarning o’zaro bog’liqligi bir obyekt tomonidan 

ikkinchi bir obyekt ustida unda ko’rsatilgan biron bir operatsiyani bajarish sifatida 

namoyon  bo’ladi.  Masala  quyidagicha  yechiladi:  boshlang’ich  holatda  ko’zda 

tutilgan  obyektlar  o’zlarining  boshlang’ich  holatida  bo’ladilar.  Ma’lum  bir 

obyektning  ustida  ma’lum  bir  operatsiyani  foydalanuvchi(inson)  bajaradi.  Shu 

bilan  jarayon  boshlanadi,  ma’lum  vaqt  o’tgandan  keyin  jarayon  to’xtaydi shunda 

kerakli  obyektlarning  holatlari  va  obyektlar  orasidagi  bog’lanish  masalaning 

yechimini tashkil qiladi. 

Shu paytgacha biz class(sinf) tushunchasini ishlatgan edik lekin sxematik ravishda 

ishlatganmiz. Endi sinfni dasturlashning muhim bir elementi sifatida qabul qilamiz 

ya’ni class tip tushunchasining kengaytirilgan ma’noda qaralishidir.  

Class ning  har  bir  tashkil  etuvchisi  (xususiyatlar  yoki operatsiyalar)  uning  a’zosi 

deb ataladi. Ko’pincha sinf xususiyati obyekt o’zgaruvchisi yoki maydon deb ham 

yuritiladi. Sinf operatsiyasi esa sinf metodi deb yuritiladi. 



54 

 

Sinf  yasalgandan  keyin  uni  biz  xuddi  tipni  ishlatgandek  ishlatishimiz  mumkin 



ya’ni  shu  tipga  tegishli  bo’lgan  o’zgaruvchi  yasashimiz  mumkin,  bu  sinfning 

ekzemplyarini yasash yoki shu sinfga tegishli bulgan obyekt yasash deb ataladi. 

Main    metodning  yagona  belgisi  –  C#  interpretatoriga  programma  qayoqdan 

boshlanganligini  ko’rsatadi.Sinf  yaratish  uchun    class  kalit  so’zi  ishlatilgan  fayl 

bo’lishining  o’zi  yetarli.Uning  ortidan  esa  indifikator  va  figurali  qavslar  juftligi 

keladi. 


class Point {  

}   


 Sinf  –  bu  ob’ekt  yaratish  uchun  qo’llaniladigan  shablon.Sinf  obektining 

strukturasini  va  funksional  interfeys  yaratishning  metodini  aniqlaydi.  C#  – 

programmasi prosessida sistema sinf aniqlashtirgichini sinflar taasavvurini yaratish 

uchun  qo’llaniladi. 

 Tasvirlovchilar  real(haqiqiy)hisoblanadi.Tasvirlovchi,ekzemplyar  va  obyekt  bu 

o’zaro almashtiriladigan terminlardir. 

Pastda sinf aniqlashning umumiy formasi ko’rsatilgan. 

class sinf nomi extends super sinf nomi {  

type o’zgaruvchi 1_oby’ekt:  

type o’zgaruvchi 2_oby’ekt:  

type o’zgaruvchi 3_oby’ekt:  

type metod nomi1(parametrlar  ro’yxati) { tana metodi; } 

type metod nomi 2(parametrlar  ro’yxati) { tana metodi; }  

type metod nomi 3( parametrlar  ro’yxati) { tana metodi ;} 

 } 

:  <> , <> ga qaratiladi. 




Download 1.16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling