ÇAĞDAŞ TÜrk edebiyatlari-ii yazarlar

Sıra Sizde 3
II.  Dünya  savaşı  sonlarında  sadece  Karaçay-Malkarlar  de-
ğil  Kırım  Türkleri,  Çeçenler,  Ahıskalılar  vs.  yurtlarından 
Türkistan’a sürülür. Rusya’nın güney bölgelerini Türklerden 
temizleme amacıyla yaptığı bu kitlesel sürgünler bu halkla-
rın “Almanlarla işbirliği yaptıkları” bahanesine dayandırılır. 
Sürgüne gönderilenlerin önemli bir kısmı yollarda telef olur, 
gönderildikleri  yerlerde  de  ihtiyaçları  karşılanmadığından 
birçok  kimse  hastalanır,  bakımsızlıktan  hayatını  kaybeder. 
Bu  hadise  bütün  halkların  tarihinde  olduğu  gibi  edebiyat-
larında da önemli bir yer tutar. Sağ kalabilen bazı kimseler 
Stalin’in ölümünden sonra, affedilmelerinden cesaret alarak, 
hatıralarını yazar. Yine de bu dönemin edebiyata daha serbest 
ve  geniş  bir  şekilde  yansıması  1991’de  Sovyetler  Birliği’nin 
dağılmasından sonradır. 
Sıra Sizde 4
 
Kuzeydoğu  diğer  bir  deyişle  Sibirya’daki  Türk  lehçeleriyle 
oluşan edebiyatlar eskiden her Türk kavminin kendi adıyla 
anılırdı ve bu bölgelerde zengin bir halk edebiyatı vardı. Rus 
istilasından sonra bazı araştırmacılar derledikleri dil ve folk-
lor malzemesini yayımlamak için Rus (Kiril) alfabesini kul-
landılar. Hrisitiyanlık propagandası için de Rus alfabesi kul-
lanıldı. Sovyet döneminde bunlara özerklik statüsü verildik-
ten sonra bölgedeki Türk halkları Tuva, Hakas, Altay adları 
altında toplanarak “milletleşme” süreçleri başlatıldı. Bunun 
sonucu olarak da kendi dillerinde edebiyatlar oluştu. Bu böl-
gelerdeki Türk halkları ve Türkiye’de daha çok Yakut olarak 
tanıdığımız Sahalar, Müslüman değillerdir, Budist kültürüy-
le yakın ilişkileri vardır. Dolayısıyla edebiyatları da bu kültür 
zemininde oluşmuştur.

8. Ünite - Diğer Çağdaş Türk Edebiyatları
225
Yararlanılan ve Başvurulabilecek 
Kaynaklar
Akbayev, M.O. (1965), Karaçay poeziyanı antologiyası. Stav-
ropol.
Arat, Reşit Rahmeti (1953), “Türk Şivelerinin Tasnifi” Türki-
yat Mecmuası, X, s.59-138+1.
Arıkoğlu,  Ekrem  (1998),  Hakas  Türkleri  Edebiyatı,  Türk 
Dünyası El Kitabı, 4. C. (Türkiye Dışı Türk Edebiyatları), 
3. Baskı, Ankara,  s.483-489
Arıkoğlu, Ekrem (1998), Tuva Türkleri Edebiyatı, Türk Dün-
yası  El  Kitabı,  4.C.  (Türkiye  Dışı  Türk  Edebiyatları),  3. 
Baskı, Ankara,  s.491-500
Aslanbek,  Mahmut  (1952),  Karaçay  ve  Malkar  Türklerinin 
faciası. Ankara.
“Başkurt Edebiyatı I”, (TEA 2004), Başlangıcından Günümü-
ze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 
Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2004.
“Başkurt  Edebiyatı  II”,  (TEA  2005),  Başlangıcından  Günü-
müze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolo-
jisi, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2005.
Başkort  Dramaturgiyahı  Antologiyahı-İkense  Kitap,  Hazır-
layan: İldus Bülekov, Ufa, Başkortostan Kitap Neşriyeti, 
1984.
Başkort  Ezebiyeti  Tarihı-IV.  Tom,  Ufa,  Başkortostan  Kitap 
Neşriyeti, 1993.
Bayram, Bülent (2010), Çuvaş Türklerinin Kahramanlık An-
latmaları (Alplar), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü 
Yayınları, Ankara.
Dilek, İbrahim - Güner Dilek, Figen, (2003), Türkiye Dışın-
daki Türk Edebiyatları Antolojisi 23 Altay Edebiyatı,  T.C. 
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara
Dilek, İbrahim (1998), Altay Türkleri Edebiyatı, Türk Dün-
yası  El  Kitabı,  4.C.  (Türkiye  Dışı  Türk  Edebiyatları),  3. 
Baskı, Ankara,  s. 451-482
Durmuş, Oğuzhan (2009b) “Yeni Bulgar Türkçesi Dönemi-
nin Kaynakları II. Edebî Kaynaklar 1: 1769 Tarihli Altı 
Dize ya da İlk Çuvaş Şiiri” Turkish Studies, Ahmet Buran 
Armağanı,V. 4/8, s. 1113-1127.
Erdal,  Marcel  (1993),  Die  Sprache  der  wolgabolgarischen 
Inschriften, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden.
Ersoy, Feyzi (2010), Çuvaş Türkçesi Grameri, Gazi Kitabevi, 
Ankara.
Federov, G. İ. (2002), Çĭvaş Literaturi Hrestomati, Şupaşkar.
Fedotov,  M.  P.  (1996),  Étimologiçeskiy  Slovar’  Çuvaşskogo 
Yazıka,  Tom  I-II,  Çuvaşskiy  Gosudarstvennıy  İnstitut 
Gumanitarnıh Nauk, Çeboksarı.
Fedotov,  M.  P.  (1996),  Étimologiçeskiy  Slovar’  Çuvaşskogo 
Yazıka,  Tom  I-II,  Çuvaşskiy  Gosudarstvennıy  İnstitut 
Gumanitarnıh Nauk, Çeboksarı.
Höseyinov  G.  -  Möhemmetselim  Ömötbayev,  Ufa,  Başkor-
tostan Kitap Neşriyeti, 1991.
Hubiylanı, M.A. (1988), Karaçay literatura. Çerkessk.
Kaya,  M.  Yasin,  Mostay  Kerim’in  Şiirleri:  Giriş-Metinler-
Dizin,  Ege  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü  Türk 
Dili  ve  Edebiyatı  ABD,  Yayımlanmamış  Yüksek  Lisans 
Tezi, İzmir, 2005.
Kazımoğlu (Tağızade), Samir (1997), Türk Toplulukları Ede-
biyatı II,  Ecdad, Ankara,  s. 23-79
Kirişçioğlu, M. Fatih (1998), Saha (Yakut) Türkleri Edebiyatı, 
Türk Dünyası El Kitabı, 4.C. (Türkiye Dışı Türk Edebiyat-
ları), 3. Baskı, Ankara, s. 501-512
Kratkaya  Çuvaşskaya  Entsiklopediya  (2001),  Çeboksarı 
(=KÇE)
Kuliy,  Kaysın  (1981),  Cazganlarını  üç  tomlu  cıyımdıgı.-
Nalçik: Elbrus.
Öner, Mustafa, Başkurt Türkçesi Şiirinden Örnekler: Mostay 
Kerim, Türk Dili Dergisi , Sayı: 514, Ekim 1994, s. 316-
322. 
Öner,  Mustafa,  İdil-Ural’dan  Bir  Şair:  Nacar  Necmi,  Türk 
Kültürü, Sayı: 395, 1996, s. 171-174.
Özşahin,  M.,  Seyfi  Kudaş’ın  Şiirleri:  Giriş-Metinler-Dizin, 
Ege  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü  Türk  Dili  ve 
Edebiyatı ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İz-
mir, 2005.
Öztekten, Özkan, Şeyhzade Babiç’in Şiirleri: Giriş-Metinler-
Dizin,  Ege  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü  Türk 
Dili  ve  Edebiyatı  ABD,  Yayımlanmamış  Doktora  Tezi, 
İzmir, 2002.
Rodionov, V. (2009), Çĭvaş Literaturi, 1917-1930-mĩş ulsem, 
Çĭvaş Kĩnege İzdatel’stvi, Şupaşkar.
Sozayev, B.T. (1982), Malkar literatura. Nalçik: Elbrus Kitap 
Basma.
Talat Tekin, Mehmet Ölmez (2003), Türk Dilleri -Giriş-, Yıl-
dız Dil ve Edebiyat 2, İstanbul.
Talat Tekin, Mehmet Ölmez (2003), Türk Dilleri -Giriş-, Yıl-
dız Dil ve Edebiyat 2, İstanbul.
Tavkul,  Ufuk  (1998),  “Karaçay-Malkar  Türkleri  Edebiyatı”. 
Türk Dünyası El Kitabı. Dördüncü cilt. Edebiyat (Türkiye 
dışı Türk edebiyatları). Ankara: Türk Kültürünü Araştır-
ma Enstitüsü.

Çağdaş Türk Edebiyatları-II
226
Tavkul, Ufuk (2000), “Karaçay-Malkar halk edebiyatının te-
mel taşı: Kâzım Meçi”. Kırım Dergisi, 8 (32), Temmuz-
Eylül, 38-41.
Tekin, Talât (1987), Tuna Bulgarları ve Dilleri, Türk Dil Ku-
rumu Yayınları, Ankara.
Tekin, Talât (1988), Volga Bulgar Kitabeleri ve Volga Bulgar-
cası, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Tolgurlanı, Z. H. (2000), Malkar literatura. Nalçik: Elbrus.
Töppelanı, Alim M. (1995), Malkar adabiyat. 9 klassha ders-
lik. Nalçik: İzdatelstvo Elbrus.
Yılmaz, Emine (2006), Narspi, Türk Dil Kurumu Yayınları, 
Ankara.
Yılmaz, Emine (2006), Narspi, Türk Dil Kurumu Yayınları, 
Ankara.
Yılmaz, Metin - Mişşi, Yuhma (2003), Türkiye Dışındaki Türk 
Edebiyatları Antolojisi, Çuvaş Edebiyatı, Kültür Bakanlı-
ğı Yayınları, Ankara.
Ziynetullina,  H.  -  Harisov,  E.,  Başkort  Ezebiyeti-IX  Klass 
Ösön Dereslek, Ufa, Başkortostan Kitap Neşriyeti, 1966.