Chapter · March 022 citations reads 1,850 author

Р
Д
 
< Р
кр
 
< Р
мах
 
(25.4.2) 
Ҳалокатли риск Р
ҳал
– бу шундай рискки, у мазкур 
иқтисодий тизимда юзага келган Р
мах
максимал риск 
чегарасидан ортиб кетади ва унинг учун қуйидаги шарт 
бажарилади: 
Р
ҳал 
 
> Р
мах

(25.4.3) 

Иқтисодий риск пайдо бўлиши учун характерли сабаб 
ноаниқлик ҳисобланади. 
Аввалроқ қайд қилинганидек, иқтисодий категория 
сифатида риск содир бўлиши мумкин бўлган ѐки содир 
бўлмайдиган ҳодисани ўзида акс эттиради. Бундай ҳодиса 
содир бўлган ҳолатда, учта иқтисодий натижа эҳтимол 
қилинади: салбий (зарар, зиѐн, бой бериш), нолли, ижобий 
(фойда, даромад, ютуқ). 
Рискли вазият эса статистик жараѐнлар ва унга 
ҳамроҳлик қилувчи қуйидаги шартлар билан боғлиқ: 
ноаниқлик мавжудлиги, муқобилни танлаш зарурлиги ва 

---

342 
бунда у ѐки бу вариантни амалга ошириш эҳтимолини сифат 
ва миқдор жиҳатдан баҳолаш имконияти. 
Биринчи шартга батафсил тўхталиб ўтамиз. Қандайдир 
иқтисодий тизим фаолиятини кўриб чиқар эканмиз, унга турли 
соҳаларда ва ривожланишининг турли босқичларида ҳар 
доим ноаниқлик ҳамроҳ бўлишини ҳисобга олиш зарур. 
Иқтисодий тизимлар фаолиятида ноаниқлик мавжудлиги 
рисклар юзага келишини тақозо этиб, уларни ҳисобга 
олмасдан иқтисод самарали ривожланиши мумкин эмас. 
25
.5. Ноаниқликлар тизими 
 
Тадбиркорлик фаолиятининг ихтиѐрий турида ўрин 
тутувчи ноаниқлик шартлари иқтисодий тизимлар ўзининг 
фаолият жараѐнида қатор сабабларга боғлиқликгини 
келтирилган 
ноаниқликлар 
схемаси 
кўринишида 
тизимлаштириш мумкин (25.5.1-расм).