Charlz Darvinning “Bigl” kemasidagi sayohati va evolyutsiya va tabiiy tanlanish haqida uning fikrlari


Download 0.56 Mb.
bet2/3
Sana07.03.2023
Hajmi0.56 Mb.
#1247578
1   2   3
Bog'liq
Evolutsiya Muxlisa un

Darvin Galapagosdagi orollarda bir-biriga oʻxshash, lekin baʼzi farqlarga ega vyurok turlari borligini aniqladi. Bundan tashqari, har bir vyurok turi oʻzining yashash muhitiga yaxshi moslashgan. Misol uchun, yirik urugʻlar bilan oziqlanadigan turlarning tumshuqlari katta va qattiq, hasharotlar bilan oziqlanadigan chumchuqlarning tumshugʻi esa ingichka va oʻtkir boʻladi. Nihoyat, Darvin Galapagos orollarida uchragan vyurok turlari (va boshqa hayvonlar ham) Ekvador yaqinida uchragan turlar bilan oʻxshashligi va dunyoning boshqa nuqtasida uchraydigan turlardan farq qilishini kuzatdi

  • Darvin Galapagosdagi orollarda bir-biriga oʻxshash, lekin baʼzi farqlarga ega vyurok turlari borligini aniqladi. Bundan tashqari, har bir vyurok turi oʻzining yashash muhitiga yaxshi moslashgan. Misol uchun, yirik urugʻlar bilan oziqlanadigan turlarning tumshuqlari katta va qattiq, hasharotlar bilan oziqlanadigan chumchuqlarning tumshugʻi esa ingichka va oʻtkir boʻladi. Nihoyat, Darvin Galapagos orollarida uchragan vyurok turlari (va boshqa hayvonlar ham) Ekvador yaqinida uchragan turlar bilan oʻxshashligi va dunyoning boshqa nuqtasida uchraydigan turlardan farq qilishini kuzatdi
  • Darvin tumshug'ining shakli ispinoz turlarida farq qilishini kuzatgan. U ajdodlar turining tumshug'i vaqt o'tishi bilan ispinozlarni turli xil oziq-ovqat manbalarini olish uchun jihozlash uchun moslashgan deb taxmin qildi. Uolles va Darvin ikkala organizmda ham shunga o'xshash naqshlarni kuzatdilar va ular mustaqil ravishda bunday o'zgarishlar qanday va nima uchun sodir bo'lishi mumkinligini bir xil tushuntirishni ishlab chiqdilar. Darvin bu mexanizmni tabiiy tanlanish deb atagan. Tabiiy tanlanish , shuningdek, "eng kuchlilarning omon qolishi" deb ham ataladi, bu xususiyatlar tufayli atrof-muhit o'zgarishidan omon qoladigan qulay xususiyatlarga ega bo'lgan shaxslarning ko'proq ko'payishi; bu evolyutsion o'zgarishlarga olib keladi.

Darvinning tabiiy tanlanish natijasi boʻlgan evolyutsiya modeli unga sayohati davomida duch kelgan qonuniyatlarini izohlashga imkon berdi. Masalan, agar Galapagos orollaridagi vyurok turlari umumiy ajdodga ega boʻlsa (qitʼadagi vyuroklar bilan ham), demak, ular bir-biriga oʻxshash boʻlishi kerak edi. Uzoq vaqt davomida vyurok guruhlari turli orollarda bir-biridan alohida yashagan va ular turli muhitga tushib qolgan. Turli muhitlarda ozuqa shakli har xil boʻlgan va vyuroklarning ham oʻlchami, tumshugʻining shakli kabi belgilari shunga mos ravishda oʻzgargan. Bu omillar har bir orolda turli xil vyurok turlarining paydo boʻlishiga olib kelgan.

  • Darvinning tabiiy tanlanish natijasi boʻlgan evolyutsiya modeli unga sayohati davomida duch kelgan qonuniyatlarini izohlashga imkon berdi. Masalan, agar Galapagos orollaridagi vyurok turlari umumiy ajdodga ega boʻlsa (qitʼadagi vyuroklar bilan ham), demak, ular bir-biriga oʻxshash boʻlishi kerak edi. Uzoq vaqt davomida vyurok guruhlari turli orollarda bir-biridan alohida yashagan va ular turli muhitga tushib qolgan. Turli muhitlarda ozuqa shakli har xil boʻlgan va vyuroklarning ham oʻlchami, tumshugʻining shakli kabi belgilari shunga mos ravishda oʻzgargan. Bu omillar har bir orolda turli xil vyurok turlarining paydo boʻlishiga olib kelgan.

Download 0.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling