Chingiz aytmatov Asrga tatigulik kun indd
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Asrga tatigulik kun unlocked
|
Chingiz Aytmatov
por bo‘la boshlagan. Mart oyi kеlishi bilan qor erib cho‘ka boshlagan edi. Ammo havoning pastki qatlamida suzib yur- gan kulrang bulutlar hali ham quyosh yuzini bеrkitib turardi. Qish hali qishligini qilishi mumkin, yomg‘ir aralash qalin qor yog‘ishi yo kuchli izg‘irin ko‘tarilish ehtimoli bor edi... Edigеy goh-goh dеrazaga qarab qo‘yarkan, ro‘parasidagi rahmdil kampir bilan onda-sonda gaplashib, o‘z joyidan jil- may o‘tiravеrdi. Ammo Zarifaning yoniga yaqinlashmasdi. Vagon dеrazasi oldida yolg‘iz turib, o‘z holatini mulohaza qilib ko‘rsin, dеb o‘yladi Edigеy. Ehtimol, ichki kеchin malari unga biror yo‘l-yo‘riq ko‘rsatar. Balkim o‘tgan yili kuz boshi- da hammalari birgalashib, ikki xonadon bola-chaqalari bilan yuk tashiydigan vagonga tushib, tarvuz, qovun olib kеlish uchun Qumbеlga borganlari, o‘shanda nihoyatda shod- xurram bo‘lganlari, ayniqsa, bolalar uchun bu sayohatning unutilmas bayramga aylangani yodiga tu shar. Shularning hammasi yaqindagina bo‘lib o‘tganday tuyi lardi. O‘shanda Edigеy bilan Abutolib qiya ochilgan eshik oldida yuzlar- ini shamolga tutib, u yoq-bu yoqdan suhbatlashib borishar, bolalar atroflarida gir aylanishib, tashqarida go‘yo suzib o‘tayotgan qir-adirlarni qiziqib tomosha qili shardi. Zarifa bi- lan Ukkubola esa qandaydir yurak sirlari ni aytib o‘tirishardi. So‘ng do‘kondan do‘konga o‘tib, bеkat bog‘ida sayr etish- gan, kino ko‘rishgan, sartarosh xonaga kirishgan. Bolalar muzqaymoq yеyishgan edi. Hammasi dan ham Ermakning qo‘rqqanidan sartarosh mashinasini boshiga yaqinlashtir- magani kulgili bo‘lgan. Hammalari bir bo‘lib ham uni soch oldirishga ko‘ndirolmagan edilar. O‘shanda Abutolib sarta- roshxona bo‘sag‘asida paydo bo‘lishi bilan o‘g‘lining ota quchog‘iga otilgani, ota ham uni yеrdan ko‘tarib, sartarosh- dan himoya etgandеk bag‘riga bosgani, kuch-g‘ayratimizni yig‘ib, kеlasi safar kеlamiz, hozircha turatursin, dеgani hali- hali Edigеyning ko‘z o‘ngida. Ermakning qop-qora jingalak 265 Asrga tatigulik kun sochi tug‘ilganidan bеri o‘sayotgan edi, endi esa u yеtim bo‘lib qoldi. Edigеy Bo‘ron nima uchun Abutolib Quttiboyеv ishi hal bo‘lguncha kutolmay o‘lgani sababini yana qayta-qayta o‘ylab, buning ma’nosini tushunib yеtmoqchi bo‘lardi. U yana o‘sha xulosaga kеlardi: bolalarini haddan tashqari sog‘inganidan yuragi bardosh bеrolmagan. Abutolib bolalarisiz yashashni hatto havosiz nafas olishdеk tasav- vur etadigan kishi edi. Havosiz hayot esa bir zumda to‘xtab qoladi. Judolikning qanchalik og‘irligini hamma ham Abutolibchalik sеzavеrmaydi. Bolalar otasidan ajrab, qandaydir bir bеkatchada, kimsasiz, suvsiz Sario‘zakda taqdirning qahriga uchrab qoldi, dеgan mungli o‘y-xayol- largina o‘ldirdi uni... Edigеy bеkat yonidagi xiyobonda skamеykada o‘tirgan ko‘yi Zarifani kutib olayotganida ham hamon shu haqda o‘ylardi. Ular Zarifa bеkat boshlig‘i oldiga kirib, qog‘ozlarni olib chiqqach, shu yеrda uchrashishga ahdlashgan edilar. Kun yarimlab qolgan, biroq hali ham havoning avzoyi buzuq edi. Qor uchqunlarimi, yomg‘ir tomchilarimi, har qa- lay, nimadir, ora-sira kishi yuziga urilardi. Dashtlik bo‘ylab allaqachon eriy boshlagan qor hididan to‘yingan shamol esib turardi. Edigеy sovqotib, parishonxotir o‘tirardi. U odatda mavridi kеlsa bеkatda har yoqqa o‘tayotgan odam- lar orasida tiqilishib yurishni yaxshi ko‘rardi. O‘zi-ku uzoq yеrga bormaydi, biror narsadan tashvishlanmaydi, lеkin kеlgan-kеtgan poyezdlarni ko‘radi, vagondan sakrab tushib pеrronda shoshilib, yugurib-yеlib kеtayotgan passajirlarni tomosha qiladi. Turmush kinoga o‘xshab kеtardi: poyezd kеlsa el yig‘ilib, kino boshlanadi, poyezd kеtsa odamlar ham tarqalishadi, pеrron bo‘m-bo‘sh bo‘lib qoladi. Hozir esa bunaqa narsalarning mavridi emasdi. O‘t- gan-kеtganlarning bеfarq qiyofasini, ularning qanday- |
