OLTINGUGURT - Ba'zi mikroorganizmlar oltingugurtni o'zlashtiruvchi reduksiya orqali aminokislotalar va oqsillarga aylantiradi. Dissimilyatsion reduksiya bilan ular uni oltingugurtga aylantiradi va u atrof muhitga tarqaladi.
- Quruqlikdagi o'simliklar va dengizdagi planktonlar atmosferaga gazlar ko'rinishidagi oltingugurt qismlarini chiqaradi. U yana sulfatga aylanib, uzoq masofadan turib ham yomg'ir bilan supurib tashlanadi.
- Oltingugurt ham oqsillarning bir qismidir.
KISLAROD - Bu tirik mavjudotlarning nafas olishi uchun muhim element. Havoning taxminan beshdan bir qismi kisloroddan iborat. Tirik organizmlar kislorodni iste'mol qiladi va karbonat angidridni chiqaradi.
- Fotosintez elementlari, o'simlik dunyosi kabi, karbonat angidridni iste'mol qiladi, kislorodni chiqaradi.
- Kislorod diatomik molekulalar (O2) shaklida mavjud, ammo u ozon bo'lgan triatomik (O3) shaklda ham mavjud. Atmosferada u ultrabinafsha nurlar uchun to'siq hosil qiladi.
- Havoni ifloslaydigan manbalar ko’p. Chang bo’ronlari, quyunlar, o’rmon yong’inlari, tog’ jinslarining nurashi va boshqa tabiiy hodisalar sayyoramiz havosini doimiy ravishda ifloslab turadi.
- Portlash, zilzila paytlarida, neft konlarida qo‗shimcha gaz yondirilganda, yog‗och tayyorlanayotgan joylarda qoldiqlar yondirilganda va boshqa hollarda atmosfera juda ifloslanadi.
Mineral yoqilg’i - Ko’mir, neft, gaz yoqilganda atmosferaga ko’p miqdorda karbonat angidrid (CO2), vodorod sulfid (H2S) va oltingugurt oksidlari, shuningdek, kullar va to’la yonmagan komir zarralari va qurumlar ko’tariladi.
- Yoqilg’i yonganda hosil bo’ladigan gazlar orasida tarkibida oltingugurt bo’lgan gazlar juda zararlidir.
Avtotransport iflosliklari Yirik shaharlarda havoni ifloslaydigan asosiy manbalardan biri avtotransportdir. Avtomobillardan chiqadigan gazlar tarkibida zararli moddalar: is gazi, azot oksidi, ba‘zi bir uglevodorodlar (penten, geksen va boshqalar), qo’rg’oshinning zaharli birikmalari va hatto kanserogen moddalar (benzapiren) bo’ladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
