Chiziqli algebraik tenglamalar
Ketma-ket yaqinlashish usuli
Download 63.84 Kb.
|
0XjbMwbyM1wOBYfmHOJMiHIIGUBr0MDO6Futvzau
- Bu sahifa navigatsiya:
-
- Oddiy iteratsiya usuli
Ketma-ket yaqinlashish usuliSoddalik uchun ketma-ket yaqinlashish usuli algoritmini quyidagi uch noma’lumli CHATSda ko’rib chiqamiz: a11x1 a12 x2 a13 x3 b1, a 21x1 a22 x2 a23 x3 b2 , (5.4.2) a x a x a x b 31 1 32 2 33 3 3 Bu sistemani matritsa ko’rinishida ifodalaymiz: a11 a12 a13 x1 b1 a21 a22 a23 x2 b2 , a a a x b yoki
33 3 3 a11 a12 a13 Ax=B, x1 b1 bu erda A a21 a22 a23 , x x2 , B b2 . a a a x b 31 32 33 3 3 (6.4.2) sistemani unga teng kuchli sistema bilan almashtiramiz (5.4.3)
yoki x = (E-A)x + B. (5.4.3) sistemani quyidagi ko’rinishda yozib olamiz: x1 1 a11 a12 a13 x1 b1 x2 a21 1 a22 a23 x2 b2 , x a a 1 a x b 3 31 32 33 3 3 va iteratsiya jarayonini quramiz: x1(k ) 1 a a a x (k 1) 11 12 13 x2 (k ) a21 1 a (5.4.4) yoki (k ) x 3 a x (k ) E Ax (k 1) B . Bu usulda, iteratsiya jarayonining yaqinlashishi uchun etarli shart quyidagicha ifodalanadi: n n max1 a jj aij 1 yoki max1 aii aij 1 . j i1,i j i j1, ji Agar CHATSda tenglamalar soni n ta bo’lsa, ketma-ket yaqinlashish usulining umumiy formulasi x (k) x (k 1 ) n a x (k 1 ) b yoki i ij j i j 1 x (k) (1 a )x (k1 ) a x (k1 ) b i ko’rinishga ega bo’ladi. Misol. Quyidagi i ij j i n j1,ji 1,1x1 0,2x2 0,3x3 1, 0,1x1 0,9x2 0,2x3 3, 0,2x 0,1x 1,2x 2 1 2 3 CHATSni ketma-ket yaqinlashish usuli yordamida eching. Bu sistemani matritsa ko’rinishida: 1.1 0.2 0.3 x1 1 0.1 0.9 0.2 x2 3 0.2 0.1 1.2 x 2 3 yozib olamiz. (6.4.4) formulaga asosan iteraцion jarayonni quyidagicha yozishimiz mumkin: x1(k ) 0.1 0.2
0.3
x2 (k ) 0.1 0.1 (5.4.5) x3(k ) 0.2 Dastlabki yaqinlashish sifatida nolь vektorni olamiz va (6.5) formula yordamida birinchi yaqinlashishni aniqlaymiz: x1(1) 0.1 0.2 0.3 0 1 1 x2 (1) 0.1 0.1 0.2 0 3 3 . (1) 0.2 0.1 0.2 0 2 2 x2 YAna bir marta iteratsiya jarayonini bajaramiz: x (2) 0.1 0.2 0.3 1 1 0.9 1 x (2) 0.1 0.1 0.2 3 3 2.8 . (2) x3 0.20.1 0.2 2 21.7 Ikkita ketma-ket yaqinlashish bir-biridan etarlicha kam farq qilguncha iterцiya jarayonini davom ettiramiz. Hosil qilingan vektorlar ketma-ketligi sistemaning aniq echimiga intiladi. tugallanadi. Bu erda berilgan aniqlik. Oddiy iteratsiya usuliCHATSda noma’lumlar soni ko’p bo’lganda, Kramer, Gauss, teskari matritsa usullarining aniq echimlar beruvchi chiziqli sхema juda murakkab bo’lib qoladi. Bunday hollarda sistema ildizlarini topish uchun taqribiy sonli echish usullaridan foydalanish qulay bo’ladi. SHunday usullardan biri oddiy iteratsiya usulidir. Bu usulni (6.1) sistemasi uchun ko’rib o’tamiz. Buning uchun bu sistemani ai x j 1 ko’rinishda yozib olamiz. , i =1,2,...,n (5.4.6) Bu sistemani matritsa ko’rinishida quyidagicha yozish mumkin: АX B , bu erda a11 A a21 ... an1 a12 a22 ... an 2 .. ... ... ... a1n a2 n ; ... ann b1 B b2 ; ... bn x1 X x2 . ... xn (6.4.6) da aii 0 ( i 1,2, n ) deb faraz qilamiz. (5.4.6) dagi birinchi xn ga nisbatan echib, quyidagi sistemaga ega bo’lamiz: x1 1 0 12 x2 13 x3 ... 1n xn x 2 n n 2 2 21 x1 0 23 x3 ... x (5.4.7)
(6.4.7) ni ushbu ............................................................. xn n n1 x1 n 2 x2 n3 x3 ... nn1 xn1 0 0 α α21 ... α12 0 ... α , β β1 β2 ... βn , X x1 x2 ... x n matritsalar yordamida quyidagicha yozishimiz mumkin X X (5.4.8) (6.4.8) sistemani ketma-ket yaqinlashishlar usuli bilan echamiz: Х(0)=, X 1 X 0 , X 2 X 1 ,.... Ushbu jarayonni umumiy holda quyidagicha yozish mumkin: X k X k 1 , Х (0)= , k=1,2,3, … (5.4.9) (6.4.1) sistemaning echimi bo’ladi. Quyidagi belgilashni kiritamiz. X k k x 1 x k 2 ... x k n Agar iхtiyoriy >0 uchun xk 1 xk tengsizlik barcha i =1,2,...,n lar i i uchun bajarilsa, X k 1 xk 1 , xk 1 ,..., xk 1 vektor (1.7.1) sistemaning 1 2 n aniqlikdagi echimi deb ataladi. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling