Chizmachilik o’qitish metodikasi

Savollar:
1. Chizmada ulcham qanday axamiyatga ega va chizmaga ulcham qanday tartibda quyiladiq
2. Ulcham va chixarish chizigi nimaq
3. Ish chizmalariga qanday ulgamlar quyiladiq
Mustaqil tat»lim; Bеrilgan modеlning еtarli proеkqiyalarini chizib, o’lchamini quying va uslubiy tushuntirib bеring.

11 – Ma’ruza

To’g’ri burchakli proyeksiyalar sistemasida chizmalar


Rеja:
1. To’g’ri burchakli proеkqiyalar tasvirlarining tеxnikada qg`:llaniladigan asosiy tushunchalarni shakllantirish. Dеtalning asosiy kurinishlarini xrsil qilishini o’rgatish.

Adabiyotlar: (12) 30-52, (7) 28-39, (3) 202-219, (11) 30-44.

Mеtodik ko’rsatma.
Proеksiyalar mеtodini proеkdiyalash propеssining tat,rifidan boshlash kеrak, chunki bu qodisa o’quvchilarni proеkdiya - proеkpiyalash propеssining maxsuli dеgan tushunchaga olib kеladi. Nurlar vositasida tеkislikka narsalarning soyasini tushirish proqеssi proеkqiyalash dеb ataladi. "Proеkqiya" lotincha so’z bulib. oldinga tashlanmoq" ma-o`yusini bildiradi.
Narsaning proеkdiyalash natijasida qosil bo’lgan tasviri proеkqiya dеyiladi. Narsaniqg tasviri qosil qilinadigan tеkislik proеkniyalar tеkisligi dеb, proеkpiyalarni xrsil qiluvchi nurlar esa proеkqiyasi lovchik nurlar dеyiladi, narsaning proеkpiyasi tеkislikning proеkqiyalovchi. Nurlar bilan kеsshigan joyda qosil buladi. O’qituvchi yuqorida kursatilgan asosiy tat.rif va tushunchalarni kursatmali qurollardan foydalanib bayon qiladi. Proеkdiyalashning bir nеcha usuli bor.
Agar hamma proеkniyalovchi nurlar proеkpiyalar markazi dеb ataladigan bitta o nuqtadan chiqsa. xrsil bo’lgan tasvir narsaning markaziy proеkpiyasi dеyiladi. Proеkqiyalovchi nurlar uzaro parallеl bo’lsa, x.osil bo’lgan tasvir narsaning parallеl proеkdiyasi dеyiladi. Sungra o’qituvchi o’quv qursatmali qurollardan. kursatib, unda qanday proеkqiyalash usullari tasvirlanganligini o’quvchidan suraydi.
O’qituvchi to’g’ri burchakg`i va qiyshik bunchakli nroеkniyal to’g’risida maqlumot bеradi:
parallеl proеkqiyalashda x,amma nurlar proеkpiyal tеkisligiga to’g’ri burchak x.osil qilpb tushadi. Lgar bun burchak istalgap utkir burchakdan iborat bulsi. bund proеkqiyalash qnyshiq burchakdi proеkqiyalash dеb atalaG` Proеkqiyalovchi nurlar proеkqyayalar tеkisligi
pеrpеndikulyar bo’lsa, bunday proеkqiyalash to’g’ri burchak proеkqiyalash dеb ataladi, bularni kabinеtdagi kursatma qurollarni kursatilsa sungra, o’qituvchi narsalar! chizmalarda tasvirlash usullari to’g’risida asosiy tushunchal bеradi:
1. proеkqiyalash xdqida umumiy tushuncha bеring;
2. proеkqiyalash mеtodi (proеkqiyalavchi nurla proеkdiyalar tеkisligi, nuqtalarning proеkqiyalari ularning proеkqiyalarda bеdgilanishi).
3. Bitta proеkqiyalar tеkisligiga proеkniyalash (yaqq tasvir va to’g’ri burchakli proеkqiya xrsil qilish, son! otmеtkali proеkqiya to’g’risida tushuncha);
4. Chizmani ikkita proеkqiyalar tеkisligids1 yasa proqеssi,.itta kqiyalar tеkisligi proеkqiyalashning tabiy davomi sifatida bеrilga Ikkita proеkqiyalar tеkisligiga proеkqiyala to’g’risidagi matеrialni urganib bo’lgandan kеsh , ikkita proеkqiyani talab qiluvchi dеtalning chizmassh kurib chiqish tavsiya etiladi.
5. Buyumning murakkabligiga xarab uning ikkita, uchta I undan ortiq proеkqiyada tasvirlaiadi. Bundе o’quvchilarda proеkqiyalar soni dеgan savolimizga, tеkislikda tasvirlandi, dеb noto’g’ri javob bеrilad Bunday xatoliklarni oldini olish uchun kurinishlе chizmada GOST 2.305-68 ga muvofiq, ko’p sonl proеkqiyada xrsil bo’lish uchun uni kub ichiga joyla: tiradilar. Kub oltita yoqqa ega bo’lgani uchun, uning xa bir yogiga pеrpеndikulyar yunalgan proеkpiyalovch nurlar, shu kubga joylashtirgan prеdmеtning oltip proеkqiyasini bеradi. Chizma xrsil qilish proqеssin1 agar imkoni bo’lsa, modеl yordamida kursatish kеrak, b xrlda o’quvchyalar chizmalarni xrsil qilish usulin yaxshiroq tushunadilar.
Kurinishlar, yagni asosiy yoki bosh kurinish; o’ngdan kurinish; chapdan kurinish, ungdap nurinish; orqadan kurinish va niqoyat ostdaq kurimpshlarni i qmiy migollar orqali kursatiladi.
Asosiy yoki bpsh kurinishni tanlashta eg.tibor
bеriladi. Bundan tashxari qushimcha va maxalliy kurinishlar mavjudligi tushuntirib oеriladi.
6. Proеkdiyalash mavzusini uqitilishda didaktik tamoyillarini qo’llanishi;
7. Proеkqiyalar mavzusini uqitilishida barkaror qolatlarini oldini olish yullari.
8. Fazoviy tasavvur va tafakkurni oshirish, dеtalning fazodagi vaziyatini uzgartirib, uning kurinishlarini chizish.