D. Alijanov gazli termometr. Suyuqlikli manometrik termometrlar. Qarshilik termometrlari

Termoballon va kapillyar qattiqligi manometrik prujinaniqidan anchagina ko‘p, shuning uchun sistema hajmining orttirilishi manometrik prujina hajmining o‘zgarishi hisobidan bo‘ladi. Manometrik naychaning deformatsiyalanishi natijasida uning erkin uchi siljiydi.

• 
  Termoballon va kapillyar qattiqligi manometrik prujinaniqidan anchagina ko‘p, shuning uchun sistema hajmining orttirilishi manometrik prujina hajmining o‘zgarishi hisobidan bo‘ladi. Manometrik naychaning deformatsiyalanishi natijasida uning erkin uchi siljiydi.
  

bunda V0 - t0 haroratda termoballondagi suyuqlik hajmi; α - termoballon materiali chiziqli kengayishining harorat koeffitsienti; β - suyuqlik hajmiy kengiyishining koeffitsienti.

• 
  bunda V0 - t0 haroratda termoballondagi suyuqlik hajmi; α - termoballon materiali chiziqli kengayishining harorat koeffitsienti; β - suyuqlik hajmiy kengiyishining koeffitsienti.
  
• 
  (2.14) tenglamadan ko‘rinadiki, qizdirishda suyuqlik hajmining o‘zgarishi haroratning chiziqli funksiyasidan iborat ekan. Shuning uchun suyuqlikli termometrlarning shkalasi gazli termometrniki kabi tekis bo‘ladi.
  

Termometrdagi suyuqlik qaynab ketmasligi uchun undagi boshlang‘ich bosim 1,47…….1,96 mN/m2 (15…….50 kg/sm2) ga yetkaziladi.

• 
  Termometrdagi suyuqlik qaynab ketmasligi uchun undagi boshlang‘ich bosim 1,47…….1,96 mN/m2 (15…….50 kg/sm2) ga yetkaziladi.
  
• 
  Atrof-muhit haroratining o‘zgarishidan kelib chiqadigan hatolik suyuqlikli termometrlarda gazli termometrlarga qaraganda katta. Bu hatoliklar gazli termometrlar uchun hisoblanadigan formulalar yordamida hisoblanadi. Kapillyar haroratining o‘zgarishida ayniqsa hatoliklar yuzaga keladi. Shu bilan kapillyarning uzunligi katta bo‘lganda kompensatsion qurilmalardan foydalaniladi.
  
• 
  Unda asosiy kapillyar bilan bir qatorda qushimcha kapillyar ham bor. Uning
  

bir uchi termoballon yaqinida ta’mirlab berkitilgan bo‘lib, ikkinchi uchi esa yordamchi prujina bilan ulangan. Ikkala kapillyar ikkala prujina ham bir xil xarakteristikaga ega. Ikkala prujina bir-biriga teskari yo‘nalishda harakat qiladi. Bu bilan atrof-muhit haroratining asbob ko‘rsatishiga i yo‘qotiladi. Suyuqlikli manometrik termometrlarning aniqlik sinfi 1; 1,5 va 2,5.

• 
  bir uchi termoballon yaqinida ta’mirlab berkitilgan bo‘lib, ikkinchi uchi esa yordamchi prujina bilan ulangan. Ikkala kapillyar ikkala prujina ham bir xil xarakteristikaga ega. Ikkala prujina bir-biriga teskari yo‘nalishda harakat qiladi. Bu bilan atrof-muhit haroratining asbob ko‘rsatishiga i yo‘qotiladi. Suyuqlikli manometrik termometrlarning aniqlik sinfi 1; 1,5 va 2,5.