D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

bosh va ergash gap qismlami ajrating.
1. Kimning ко ‘ngli to ‘g ‘ri bo ‘Isa, .............
2. Shunday kishilar borki,.......................
3 
...., uning har bir qismi to ‘g ‘ri va aniq ishlaydi.
4 
. ulaming mehnatini qadrlamay bo ‘Imaydi.
5. Dunyoda shunaqa insonlar bo ‘ladiki, .....................................
6. Atrofda shunday noxushliklar borki,...............................
4-amaliy ish. Sh.Rahmatullayevning «Hozirgi adabiy o‘zbek tili» 
darsligida (-Toshkent: Universitet, 2006) aniqlovchi ergash gapli qo‘shma 
gapga berilgan «Sifatlovchi ergash qismli qo‘shma gapshakl» terminiga 
hamda olimning «Sifatlovchi ergash qismli qo‘shma gapshakllarda ergash 
qism bosh gapshakl tarkibidagi sifatlovchini aniqlashtiradi. Bunday 
sifatlovchi turli sintaktik vazifada kelgan ot, sifat leksemalarga bog‘langan 
bo‘ladi» fikriga munosabat bildiring.
244

---

Hoi ergash gapli qo‘shma gaplar
1-amaliy ish. 
X.To‘xtaboyevning “Sariq devni minib” asaridan 
olingan parchalardan hoi ergash gaplar ishtirok etgan qo‘shma gaplami 
ajratib, sintaktik tahlil qiling. Hoi ergash gapli qo‘shma gaplaming 
semantik-sintaktik tuzilishi haqida ilmiy axborot yozing.
Sintaktik tahlil tartibi:
1. Hoi ergash gapli qo‘shma gap qismlarining grammatik asosi 
aniqlanadi.
2. Hoi ergash gapli qo‘shma gapdagi tobelikning yo‘nalishiga ko‘ra 
sintaktik aloqa turi (koordinativ yoki subordinativ aloqa) aniqlanadi.
3. Hoi ergash gapli qo‘shma gaplarda bosh va ergash gap ajratiladi.
4. Hoi ergash gapli qo‘shma gaplarda bosh va ergash gapni