Damlash va uning turlari Fizika fakulteti f-1803 guruh talabasi: Kozibayev Ulug’bek Toshmurod o’g’li Reja

Damlash sistemasi aktiv markazlarni qo‘zg‘atish uchun ishlatiladi. Qo‘zg‘atish uslubi aktiv muhitning tuzilishiga va tarkibiga qarab turlicha bo‘lishi mumkin. Gazli lazerlarda gaz (yoki gazlar aralashmasi) orqali tok o‘tkazib, gaz plazmasi hosil qilinadi va aktiv markazlar zarrachalarning o‘zaro to‘qnashuvi natijasida qo‘zg‘atiladi. Aktiv elementi qattiq jism bo‘lgan lazerlarda shu element kata quvvatli nur chiqaruvchi lampa (yoki chaqmoq lampa) yordamida yoritiladi. Yarimo‘tkazgichli lazerlarda “p-n o‘tish” orqali tok o‘tkazib, elektron – kavaklar injeksiya qilinadi. Ba’zan aktiv elementni qo‘zg‘atish uchun kimyoviy reaksiyalar va elektron dastalari xam ishlatilishi mumkin.

Optik damlash

Rubin lazeri. Chaqnash-lampalari rubin sterjendan chap va o 'ng tomonda. sterjen va lampalarning o 'lchamlari Ø10 mm ga 150 mm

Kogerentli optic damlash bitta chastota bo`ladi shu sabab lazerni o`zidan foydalaniladi. Beradigan energiyamiz sathlar farqiga teng bo`lishi kerak. Bo`ylama damlash fik 50% kristall uzunligi bo`yicha effektivligi kamayadi ko`ndalang damlash 80%

Naychali lazer boshining reflektorlarining turli xil dizaynlari.

Elektr damlash

• 
  Lazerlarni elektr toki bilan to’g'ridan- to'g'ri damlash ikki turdagi lazerlar uchun ishlab chiqilgan:
  
• 
  gaz (lazerning ishchi muhitida elektr zaryadsizlanishi) va yarimo'tkazgich.
  

Elektrdamlashi-asosan gaz va yarimo’tkazgichli aktiv muhitlarda keng qo’llaniladi. e + A → A* + e,(1) Elektr damlashidagi jarayonlar: А va А* –mos holda normal va uyg’ongan holatdag imolekula; е –erkin elektron. Birinchi tur to’qnashish deyiladi 𝑑𝑁2𝑑𝑡=𝑁𝑒𝑁1𝜗𝜎𝑒 𝑁𝑒-erkin elektronlar soni,𝑁1-asosiy holatdagi zarrachalar soni, 𝜗-electron tezligi, 𝜎𝑒-elektron to’qnashish natijasida uyg’onish kesimi Agar gaz aralashmasida ikkita komponenta bo’lsa, u holda elektr damlashda energiyaning rezonans uzatilishi kuzatiladi. Ikkinchi tur to’qnashish A* + В ↔ A + В* ±ΔЕ(3) ΔЕ