Daraxtsimon aloe o’simligi haqida umumiy ma’lumot

---

---

 
 
 
DARAXTSIMON ALOE O’SIMLIGI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT 
Daraxtga o'xshash aloe agave deb ham ataladi, o'simlik yuqori darajada rivojlangan 
tanasi tufayli bu nom oldi. Bu uyda etishtirilganda eng keng tarqalgan tur. Yaratish 
paytida 
optimal sharoitlar
 agave taxminan bir metr balandlikda o'sishi mumkin. O'simlik 
vatani hisoblanadi 
Janubiy Afrika
 u cho'lda o'sadigan joyda. Aloe daraxti so'qmoqlar yoki 
bolalar tomonidan ko'paytirilishi mumkin. O'simlik juda tarvaqaylab ketganligi sababli, bir 
nusxadan bir necha marta ona sifatida foydalanish mumkin. 
Aloe rang-barang barglarning yorqin rangi bilan ajralib turadi, buning uchun u 
o'z nomini oldi. Bu o'simlikning o'lchamlari ancha sodda - balandligi atigi 30 sm 
eng 
yaxshi sharoitlar
 mazmuni. O'simlik pishganida, barglar asta-sekin oltin rangga ega 
bo'ladi. 4 yildan keyin rang-barang aloe gullashni boshlashi mumkin. Ushbu 
o'simlikni ko'paytirish uchun lateral va apikal asirlarni ajratish usuli mos keladi. 
Aloe vera Kanar orollaridan keladi. O'simlik shifobaxsh xususiyatlari tufayli keng 
mashhurlikka erishdi. Aloe vera sharbati ko'p jihatdan o'xshash 
kimyoviy tarkibi
 daraxt 
sharbati bilan. Ushbu kichik turni so'qmoqlar, urug'lik usuli va bolalar tomonidan 
ko'paytirish orqali ko'paytirish mumkin. 
Yer yuzida aloening 250 dan ortiq turi mavjud. Ular orasida bo‘yi 10 m ga 
yetadiganlari ham mavjud. 
Aloelar yovvoyi holda Afrikada
, 
Hindistonda
, 
madagaskar
, va 
Saudiya Arabistonda tarqalgan. Bizda xonalarda va issiqxonalarda o‘stiriladigan aloe 
Afrikadan chiqqan. Daraxtsimon aloe bo‘yi 4 m ga yetadigan sershira doim yashil 
daraxtsimon o‘simlik poyasi tik o‘suvchi bo‘lib pastki qismi shoxlangan. Poyasining asos 
qismidan chiqqan juda ko‘p yon kurtaklar o‘simlikning vegetativ ko‘payishida katta 
ahamiyatga ega. 
Bargi yumshoq
, etdor, sershira yashil qilichsimon 
yuqori tomoni botiq
, 
pastki tomoni do‘ng qirrasi tikanli uzunligi 20-65 sm qalinligi 12-15 mm ga teng bo‘lib qini 
bilan poyada ketma ket joylashgan. Gullari to‘pbarg o‘rtasidan chiqqan uzun silindrsimon 
gul o‘qiga joylashib shingil to‘pgulni hosil qiladi. Gulqo‘rg‘oni oddiy tojsimon naycha 
shaklida qizg‘ish gultojbargli 6 ta bo‘lib 3 tadan 2 qator joylashgan. Otaligi 6 ta bular ham 2 
qator o‘rnashgan. Mevasi o‘tmas 3 qirrali, 
silindrsimon
, ko‘sakcha. Aloe xona sharoitda 
kamdan kam gullaydi. Shunday qilib loladoshlar oilasiga bir va ko‘p yillik o‘simliklar kiradi. 
Ularni ichida 
aloe singari dorivorlari ham
, lola kabi manzarali o‘simliklar ham ko‘p 
uchraydi. Aloe 
tarkibida antratsen unumlari
, smola, efir moylari saqlaydi. U tibbiyotda 
turli 
xil kasalliklarda
, xususan, 
ichni yumshatadigan
, o‘t haydaydigan va bakteratsid ta’sir 
ko‘rsatadigan, yallig‘lanishga qarshi ta’sir ko‘rsatadigan vosita sifatida foydalaniladi.

Aloe, aloy — loladoshlar oilasiga mansub doim yashil, kup yillik oʻtlar (ba’zan 
daraxtlar) turkumi. Tropik va subtropik mintaqalarda oʻsadi. Qariyb 180 turi ma’lum. Aloe 
turlari gultuvakda ham oʻstiriladi; ularning bargi semiz, sersuv, qalin va tikanli. Aloe 
bargidan olinib quritiladigan shira — sabur surgi sifatida, konservatsiya qilingan sharbati esa 
turli yaralarni, kuygan terini, gastritni davolashda ishlatiladi. Aloening bargidan olinib 
konservatsiya kilingan biostimulyatorlarga boy ekstrakta organizm mustahkamligini 
oshiruvchi vosita sifatida teri ostiga yuboriladi.