Дастур 5А311001-Технологик жараѐнлар ва ишлаб чиқаришни

 
АВТОМАТЛАШТИРИШ СИСТЕМАЛАРИНИ ЛОЙИҲАЛАШ ВА 
СОЗЛАШ фани бўйича: 
Лойиҳалаш босқичлари ва технологик жараѐнларни автоматлаштириш 
лойиҳасининг таркиби. Умумий тушунчалар. Лойиҳалаш учун дастлабки 
материаллар ва лойиҳалашга топшириқ. Лойиҳалаш босқичлари ва лойиҳа 
ҳужжатларининг таркиби. Ишчи лойиҳа ҳужжатларини шакллантириш. 
Бошқаришнинг таркиб чизмалари, график ва ҳарфий белгилаш, унинг 
турлари. Вазифаси, лойихалашнинг умумий тамойиллари. Технологик жиҳоз 
ва коммуникатсияларни ифодалаш. Автоматлаштириш воситаларини 
ҳарфий-график белгилаш ва уларни позитсион белгилаш. Функсионал 
чизмаларни бажаришга мисоллар. Чизмаларни бажариш қоидалари. 
Элементларни шартли график-ҳарфий белгилаш. Занжирларни ифодалаш. 
Автоматлаштириш 
системаларнинг 
бошқариш 
чизмалари 
турлари. 
Автоматлаштириш 
системаларнинг 
сигналлаш 
чизмалари 
турлари. 
Автоматлаштириш системаларнинг химоя чизмалари турлари. Пневматик 
воситаларнинг ҳарфий ва график ифодалаш. Принсипиал пневматик 
чизмаларни мазмунига талаблар. Автоматлаштириш системаларининг электр 
таъминоти чизмаларини турлари, уларни тузиш усуллари. Вазифаси ва 
умумий талаблар. Таъминот манбаларига талаблар ва уни танлаш. Ҳимоя ва 
бошқариш аппаратларини танлаш, заҳиралаш, кабел ва ўтказгичларни 
танлаш. Вазифаси ва умумий талаблар, сиқилган пневматик ҳавога талаблар, 
таъминот манбалари, пневмотаъминот чизмасини танлаш ва унинг ҳисоби. 
Шчит ва пултларнинг вазифаси, турлари. Шчит ва пултларнинг монтаж 
зоналари, шчит ва пултларда автоматика воситаларининг олдидан ва ортидан 
ѐйилган кўриниши ва жойлашиши. Умумий ҳолатлар, электр ўтказгичлар 
турларини танлаш, кабел ва ўтказгичларни танлаш. Турли вазифали 
занжирларни биргаликда ўтказиш масалалари. Пўлат қути, лоток, кабел 
конструксияларидан ўтказиш, оптик кабелларни ўтказиш. Трубали 
ўтказишларнинг вазифаси ва таснифи умумий талаблар. Трубали ўтказиш 
усулларини танлаш, трубаларни ва арматураларни танлаш. Ташқи 
уланишларнинг чизма ва жадваллари, жиҳоз ва ўтказишларнинг жойлашиш 
чизмалари. Тушунтириш хатлари. Жиҳоз, материал ва техника воситаларига 
спецификатсиялар тузиш, типик монтаж чизмаларининг рўйҳати. 
Автоматлаштириш системаларини ерга улаш усуллари. Заземления ва 
зануления. ТЖАБТ да қўлланиладиган бошқарув хисоблаш комплекслари. 
ПЛК турлари, уларнинг дастурий системалари. ПЛКни сетга улаш. ТЖАБТ 
да қўлланиладиган юқори ўрта ва пастки бошқарув оргонлари. CAD 

---

вазифалари. CАМ системасининг вазифалари, турлари. CАЕ системасининг 
вазифалари. Лойихалаш дастурларининг турлари. Терминлар ва блокли 
монтаж тушунчалари, монтаж ва созлаш ишларининг индустриал усуллари. 
Монтаж, созлаш ишлари ташкилотларининг таркиби ва вазифалари. 
Технологик жараѐн ҳужжатлари, типли чизмалар. Монтаж, созлаш 
ишларининг ишлаб чиқариш лойиҳалари; меъѐрий ҳужжатлар, лойиҳа 
ҳужжатлари. Монтаж-тайѐрлаш устахоналари. Труба ва коробларни 
тайѐрлаш жиҳозлари, бўяш жиҳозлари, автоматика воситаларининг монтаж, 
созлаш ишларидаги асбоблар. Кенгайиш ва манометрик термометрларини 
ўрнатиш 
ва 
созлаш. 
Қаршилик 
термометри 
ва 
термоэлектрик 
термометрларнинг монтажи. Иккиламчи асбобларни ўрнатиш, ўлчаш ва 
монтаж олди созлаш ишлари. Босим олиш қурилмаларининг монтажи. 
«Сапфир-22» типидаги ўзгартиргичнинг монтаж ва созлаш ишлари. 
Ажратувчи ва ҳимоя қурилмаларининг монтажи. Ажратувчи суюқликларни 
қуйиш ускунаси. Торайтириш қурилмаларини ўрнатишга қўйиладиган 
талаблар; муҳит таркибини ҳисобга олиш. Дифманометрларнинг монтажи ва 
созлаш ишлари. Босим фарқи ўзгармас сарф ўлчагичларнинг монтажи ва 
даражаланиш тартиби. Газ, буғ, суюқликларнинг сарфини ўлчаганда импулс 
трубкаларнинг монтажи. Ротаметрлар, ҳисоблагичларни даражалаш, монтаж 
ишлари. Сатҳ ўлчагичларни жиҳозларга монтажи. Сатҳ сигналлаш 
воситаларининг монтажи ва созлаш ишлари. Икки сатҳ чегарасини 
ўлчашнинг 
созлаш 
ишлари 
ва 
ускуналари. 
Термомагнитли 
газ 
анализаторларининг монтажи ва созлаш ишлари. Термокондуктометрик 
газоанализаторларнинг монтажи ва созлаш ишлари. Назорат газларини 
тайѐрлаш усуллари. Қалқовичли, вазнли, гидростатик зичлик ўлчаш 
воситаларининг монтаж ва созлаш ишлари. Капилляр, шарикли, тебранишли 
вискозиметрларнинг монтаж ва созлаш ишлари. Моддаларнинг намлигини 
ўлчаш воситаларининг монтаж ва созлаш ишлари. Шчит ва пултларнинг 
монтажига қўйиладиган талаблар; иккиламчи асбобларнинг монтажи. 
Ёрдамчи техник воситаларнинг шчит ичига монтажи. Ижро қурилмаларини 
монтаж олди текшириш ускунаси ва усуллари. Оптик кабелни турлари, 
вазифалари. Ўзаро улаш муфталари. Оптик кабелни монтаж қилиш асбоб-
ускуналари. Оптик кабелни монтаж қилиш шартлари. Масофадан бошқариш 
аппаратурасини монтаж қилиш шартлари. Ўрнатиш ва созлашда ѐрдамчи 
қурилмалари.