4. Matematik modellarni qurishda tabiatning qanday asosiy qonunlaridan foydalanilad
Umuman olganda, modellashtirish ob'ektining holati va xatti-harakatini tavsiflovchi parametrlar bir qator ajratilgan kichik to'plamlarga bo'linadi:
· Ob'ektga kirish (boshqariladigan) ta'sirlar to'plami (dx);
· Tashqi muhitning boshqarib bo'lmaydigan ta'sirlari to'plami (zhe);
· Ob'ektning ichki (o'z) parametrlari to'plami (Qİ);
· Chiqish xarakteristikalari to'plami (Qy).
Masalan, tortishish sohasidagi qattiq jismning atmosferadagi harakatini modellashtirishda kirish parametrlari qutb sifatida qabul qilingan nuqtaning boshlang'ich pozitsiyasi va boshlang'ich tezligi, shuningdek t \u003d 0 vaqtidagi burchak tezligi bo'lishi mumkin, qarshilik va tortishish kuchi tashqi muhit ta'sirini tavsiflaydi. Tana vazni va shakli tananing o'ziga xos parametrlari. Tananing nuqtalarining koordinatalari va tezliklari (t\u003e 0 uchun) chiqish parametrlariga ishora qiladi.
Shu bilan birga, kirish yoki chiqishga parametrlarni tayinlash muayyan muammoni shakllantirishga bog'liq.
5. “Yuk-mayatnigi turida qurilma” modeli qanday usulda quriladi?
Agar ixtiyoriy shakldagi jismni gorizontal o`qqa osib, muvozanat holatidan chetga chiqarsak, kuch momenti ta‟sirida tebranadi. Og`irlik kuchi P=mg ni normal Pn va urinma Pt tashkil etuvchilarga ajratsak (2) rasmda ko`rinib turibdiki, jism Pt-kuch ta‟sirida muvozanat vaziyati tomon harakatlanadi: Pt=Psin=mgsin Aylanish o`qiga nisbatan og`irlik kuchining momenti. M=Ptr=rmgsin ga teng bo`ladi. Kuch momenti (M) ta‟sirida tebranma harakatlanayotgan har qanday jism fizik mayatnik deyiladi. Kichik burchakka og`dirilgan fizik mayatnik tebranish davri T=2 mgr J (5) dan topiladi. Bu yerda J- mayatnik inersiya momenti r- og`irlik markazidan aylanish o`qigacha bo`lgan masofa g- og`irlik kuchining tezlanishi.
Do'stlaringiz bilan baham: |