Davlat Soliq Qumitasi xuzuridagi Fiskal instituti Mustaqil ish

4. Mol mulkni ijaraga berishdan olinadigan daromad soligi
Xitoy Respublikasida mol-mulkni ijaraga berishdan olinadigan daromad soligi, ularning yig'ilgan daromadlariga qarab o'zaro almashinuv yordamida hisoblanadi. Daromadlar ularning ijaraga beriladigan mol-mulklarining miqdoriga, shu jumladan, ko'p yoki qisqa muddatli ijaraga berilishi, ijaraga berish muddati, to'lov rejasi va boshqa shartlarga qarab aniklashadi. Odatda, bu soliq ularning yillik daromadlarining 12% dan 20% gacha bo'lib hisoblanadi.
Xitoy Respublikasida mol-mulkni ijaraga berishdan olinadigan daromad solig'i (Property rental income tax) uchun ko'rsatkichlar quyidagicha:
Daromad solig'i qiymati o'zgartirilmasi: 1% dan 12% gacha.
Daromad solig'i to'lov muddati: olingan daromad solig'i yillik hisobga olinadi va yillik to'lanadi. Daromad solig'i to'lov muddati ertaga qaytarilishi kerak bo'lgan soliqdan oldin yoki birinchi to'lov sanaidan boshlab hisoblanadi.
Daromad solig'i to'lov qilinishi: daromad solig'i to'lovi, daromad olingan yilning birinchi kundan ertaga qaytarilishi kerak bo'lgan soliqdan oldin to'lanadi.
Daromad solig'i to'lovini amalga oshirish: daromad solig'i to'lovini amalga oshirish uchun daromadni ijaraga beruvchi tomonidan to'lov amalga oshirilgandan so'ng, ijarachi tomonidan soliq organiga yoki o'z hududiy soliq qo'mitasiiga arizaga solinadi.
Mol-mulkni ijaraga berishdan olinadigan daromad solig'i qiymati va boshqalar, hududiy soliq qo'mitasi tomonidan o'zgartirilishi mumkin.

Xitoy Respublikasi tizimli ijaraga berish usullari (real estate tax) bo'yicha quyidagi soliq stafkalari amal qiladi:
Mol-mulk ijaraga berish daromadi solig'i: Bu daromad solig'i, mol-mulkni ijaraga berishdan olingan daromadni belgilaydi. Daromad solig'i miqdori, ijaraga berilgan mol-mulkning yillik qiymati asosida belgilanadi va unda bir nechta qarorlar (daromad solig'i) bo'yicha kengaytirishlar ko'rsatilishi mumkin.
Mol-mulkni ijaraga berishdan olish uchun daromad solig'i: Bu soliq, mol-mulkni ijaraga berishni boshqarish va ko'rsatishga bog'liq dastur va loyihalarni rivojlantirish, amalga oshirish, ishlab chiqarish va boshqa faoliyat turlariga ijaraga berishda ishlatiladi.
Mol-mulk ijaraga berish daromadi solig'i miqdori, ijaraga berilgan mol-mulkning yillik qiymati, hududiy qonunchiliklar va qarorlarga ko'ra o'zgartirilishi mumkin.

Xulosa
Xitoyda induvidual soliq turlari quyidagilardan iboratdir:

Daromad soliqi (Income tax): Bu soliq shaxsga tushgan daromadiga asoslanadi. Xitoyda daromad soliqining kuchli progressiv tizimi mavjud. Daromad solig'i 7 qatorda to'plangan: 3% dan 45% gacha. Agar daromad 100,000 CNY dan kam bo'lsa, shaxs daromad soliqi to'lam miqdorida 3% ni tashkil etadi.
Boshqa soliq turlari: Xitoyda qolgan soliq turlari jismoniy shaxsning millat, kazza va soha xususiyatlariga bog'liq bo'lib, shuni o'z ichiga olgan.
Ko'rsatkich soliqi (Value-added tax, VAT): bu soliq savdo tovarlarini va xizmatlarni sotish va xarid qilishda qo'llaniladi. Bitta xuddi tovarlar uchun bir qancha ko'rsatkich soligi mukofotlari mavjud: umumiy ko'rsatkich soliq, oddiy ko'rsatkich soliq va ko'rsatkich soliqni darajalash. Xitoyda ko'rsatkich soliq miqdori 3% dan 17% gacha o'zgaradi.
Shirkat soliqi (Corporate income tax): bu soliq shirkatlar daromadiga asoslanadi. Xitoyda, shirkat soliqining umumiy miqdori 25% dan tashkil topgan.
Mulk soliqi (Property tax): bu soliq moliyaviy mablag'larga asoslanadi. Xitoyda bu soliq faqat eng yuqori qiymatli muloqotlar uchun to'lanadi, masalan, yillik 1 million CNY (yakuniy 140,000 dollarga teng)dan ko'p qiymatga ega bo'lgan uy yoki transport vositalari uchun to'lanadi.
Yer ustiga soliq (Land value tax): bu soliq yer ustida qurilishni rag'batlantirish va yer resurslarini samarali ishlatish maqsadida to'lanadi. Xitoyda bu soliq yillik 1% dan 2% gacha miqdorda to'lanadi.

Adabiyotlar

1. Абдураҳманов О. Налоговые системы зарубежных стран.М.: Палеотип, 2005.

2. Александров И. Налоговые системы зарубежных стран, М.: 2002 г.
3. Бобоев М., Мамбеталиев Н. и др. Налоговые системы зарубежных стран. М.: Гелиос, АРВ, 2005 г.
4. Карп М. Налоговый менеджмент. – М.: ЮНИТИ- ДАНА,
2001 г.
5. Князев В., Черник Д., Налоговые системы зарубежных стран. _М.: ЮНИТИ, 2003 г.
6. Международные финансы, М.: «Питер», 2004 г.
7. Мировая экономика. Экономика зарубежных стран. 4-е издание. М.: «Флинта», 2002 г.
8.Налоги. // Под общей ред. Н.Заяц, Т.Василевской.– Минск, БГЭУ, 2000г.
9.Налоги. Под ред. Черника Д. М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004 г.
10.Налоги и налогообложение, Под ред М.Романовского, 4-е издание, С.-Пб, «Питер», 2003 г