Davlat Universiteti mustaqil ish mavzu : Mapleeda algebraik tengsizliklar Guruh: 020-2s Bajardi

6 tizimi maxsus RootOf() funksiyasi yordamida tenglamaning ixtiyoriy echimini 
belgilaydi. 
Misol: 
> eq:=x^5+x^3+1=0; 
> s:=solve(eq,x); 
> evalf(s[1]); 
> solve(xqcos(x)); 
Oxirgi komandaning natijasi z-cos(z)=0 tenglamaning ixtiyoriy echimini 
ifodalaydi. _zbelgi Maple 6 tizimining hosil qilgan o„zgaruvchisi bo„lib, x ni 
o„rniga almashtirilgan. Index parametri echimning nomerini ko„rsatadi. 
Trigonometrik tenglamalarning echimi [-pi, pi] orali\ida aniqlanadi. Umumiy 
echimni aniqlash uchun komandani qo„llashdan oldin, 
tizimning _EnvAllSolution o„zgaruvchisiga true qiymatini ta‟minlash kerak. 
Misol: 
> eq:=sin(x)^2+2*sin(x)+1=0; 

---

> s:=solve(eq,x); 
> _Envallsolution:=true; 
_Envallsolution:=true; 
_z1~ tizimning maxsus o„zgaruvchisi bo„lib, faqat butun qiymatlar qabul qiladi. 
SHuningdek tizimda _NN – musbat butun, _B – ikkilik (0 yoki 1) qiymatlar qabul 
qiladigan maxsus o„zgaruvchilar mavjud. Tenglamalarni echishni eval() yordamida 
tekshirish mumkin. 
Misol: 
> eqns:={x+2*y=3, y+1/x=1}; 
> sols:=solve(eqns,{x,y}); 
 
 
Xulosa 
Matematika fanini o‟qitish samaradorligini oshirishda o‟rgatuvchi dasturlar va 
matematik paketlaridan foydalanish yuqori darajada samara beradi. Umumiy o‟rta 
ta‟lim maktabi, kasb-hunar kolleji va oliy ta‟limda matematika fanidan Internet 
tarmog‟iga mo‟ljallangan amaliy dasturlar yordamida o‟qitish samaradorligini 
oshirishda didaktik, pedagogik va psixologik, texnologik, tashkiliy-
kommunikativlik 
tamoyillariga tayanish maqsadga muvofiq. O„qituvchining matematika darslarini 
qiziqarli tashkil etish va ushbu fanning o„qitish samaradorligini oshirish uchun 
amaliy 
dasturlardan foydalanishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bunda matematika 
faniga 
oid real holatlarda namoyish qilinishi qiyin yohud murakkab bo„lgan jarayonlarni 
animatsion va ko„rgazmali ravishda namoyish etish misol va masalalarni yechish 
uchun formulalarni o„quvchilar xotirasiga singdirish, ularni qo„llashga oid bilim, 
ko„nikma va malakalarni oshiradi. Matematika fanida sinfdan tashqari o„quv 
faoliyatini tashkil etishda amaliy dasturlardan foydalanilsa, o„quvchilar ushbu 
fangaoid misol va masalalarni mustaqil echish, natijalarini tahlil qilish, o„z 

---

bilimlarini sinabko„rish, fanga oid ma‟lumotlardan bir necha marotaba foydalanish 
imkoniyatiga egabo„ladi. Natijada fanga nisbatan motivatsiya shakllanadi, asosiy 
bilimlar egallanib,tafakkur rivojlanadi. 
Taqdim etilayotgan ta‟lim portali va unga joylashtirilgan amaliy dasturlar ba‟zi 
bir sabablarga ko„ra darslarga qatnasha olmagan o„quvchi va talabalarining 
matematika fanining ma‟lum qismlarini o„rganish va o„z bilimlarini sinab 
ko„rishlariuchun muayyan darajada xizmat qiladi. Maktab, litsey va kasb hunar 
kollejlarida 
o‟tiladigan oliy matematika va geometriya fanlarida diferensial va hosila haqidagi 
mavzulardan misol va masalalar yechishda Maple amaliy dasturidan foydalansak 
ishimiz ancha yengil va oson kechadi. Maple amaliy dasturidan foydalanishning 
engkatta yutuqlaridan biri differensial tenglama yechimini grafikli holatda 
ko‟rsatishidir.Ya‟ni bunda biz Maple amaliy dasturining standart kutubxonasi 
ko‟magidanfoydalanamiz. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
Eshtemirov S., Aminov I.B. , Nomozov F. Maple muhitida ishlash asoslari. 
Uslubiy qo‟llanma. –SamDU, Samarqand, 2009 y 
2.
http://www.umd.ru – сайт компании УМД проект. 
3.
 
https://library.samdu.uz
 
4.
https://znanio.ru