Davlat va din munosabatlarini tartibga solish modellari
Download 18.31 Kb. Pdf ko'rish
|
Dinshunoslik-2
|
1-Topshiriq. “Davlat va din munosabatlarini tartibga solish modellari”ning o‘ziga xos jihatlarini jadval asosida to‘ldiring Izoh: Jadval misollar asosida to‘liq va aniq to‘ldirilishi kerak. Davlat-cherkov Identifikatsion Model Separatsion Model Koperatsion-Neytraliet Model Davlat cherkovi modeli – identifikatsion model. Bunday modelni biz, misol uchun, Daniya, Angliya, Gretsiya, Shvetsiya, Finlyandiya, Norvegiyada (ya’ni Yevropa ittifoqining deyarli uchdan bir qismida) kuzatishimiz mumkin. Separatsion, ya’ni davlat dindan ajratilganligiga asoslangan model. Davlat bilan din o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga solishning bu turi AQSh, Fransiya, Niderlandiya mamlakatlarida keng tarqalgan. Kooperatsion – neytralitet modeli. Germaniya, Ispaniya, Italiya, Belgiya, Lyuksemburg, Avstriya kabi mamlakatlarida o‘z aksini topgan. 1534-yili qabul qilingan «Suprematiya (ustuvorlik) to‘g‘risidagi akt»dir. Hozirgi kunda davlat-cherkov munosabatlari GFR Asosiy qonunining 140-moddasi bilan tartibga solinadi. O‘z navbatida konstitutsiyaning mazkur moddasi 1919 yilgi Veymar Konstitutsiyasining 136-139, 141- moddalaridan tashkil topgan. Ayrim mamlakatlarning konstitutsiyalarida diniy tashkilotning davlatdan mustahkamlangan bo‘lib, bunda davlat dinni o‘z fuqarolarining shaxsiy ishi va buni «erkin jamiyatda erkin e’tiqod» degan ibora bilan izohlasa bo‘ladi. Kooperatsion, ya’ni neytralitet modeli GFRda yaqqol namoyon bo‘lgan. Davlat bilan diniy tashkilot o‘rtasidagi munosabatlar davlat hokimiyatining ustuvorligi e’tirof etilgan, davlat-cherkov huquqiga o‘sib chiqdi 2-topshiriq. “O‘zbekistonda vijdon erkinligining ta’minlanishi” mavzusida esse yozing. Izoh: Mazkur mavzuni yoritish uchun O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 18,31,57,61-moddalari hamda O‘zbekiston Respublikasining “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g’risida”gi Qonuni(Yangi tahriri) bilan tanishib chiqing. O‘zbekistonda vijdon erkinligi, har bir fuqaroni o‘z fikrini aytish, isbot qilish yoki o‘zini ifodalanish huquqiga ega bo‘lishini anglatadi. Bu huquq, Konstitutsiyamizning barcha insonlarga huquq va erkinliklarni ta‘minlashga oid maqbuliyatini tayin etadi. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi vijdon erkinligini ta’minlashga oid barcha zarur shartlarni o‘z ichiga olgan holda, har bir fuqaroga o‘z fikrini o‘zini ifodalamasiga imkoniyat beradi. Vijdon erkinligi, insoniyat, adolat, erkinlik, demokratiklik va ma‘naviyat asoslariga asoslanadi. O‘zbekiston qonunlarida, vijdon erkinligi huquqi ifodasini qo‘llash, ma’naviyat, din va o‘zg‘arlarni birlashtirish, boshqa millat va etnik guruhlarga xizmat qilish, jamiyatda barqarorlik va saboqni oshirish, milliy birlik va madaniyatning saqlanishi va boshqa xizmatlarni ta’minlashga qaratilgan. Bundan tashqari, O‘zbekistonda fuqarolar o‘z vijdoniy tushunchalarini o‘z qarorlari asosida ifoda qilish huquqiga ham ega. Bu sayda siyosiy partiyalar, vakilliklar, o‘quv markazlari, universitetlar, gazetalar, radiosi, telekanallar va internet portallari kabi ko‘pgina axborot vositalari mavjud. O‘zbekistonda vijdon erkinligi huquqi, adolat va hukmronlikni ta’minlashning zaruriy sharti hisoblanadi. Har bir fuqaroga o‘z fikrini ifoda qilish huquqi ta’min qilinganida, jamiyatning barcha sohalarida barqarorlik, insaf, demokratiklik va mustaqillikni ta’minlash mumkin. Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasida tashqi va ichki siyosiy qarashlar va mafkuraviy tushunchalar o‘zining o‘zini qo‘llash va qayta ko‘rib chiqish huquqi bilan muhofaza qilinadi. Jamiyatning har bir a’zosi uchun vijdon erkinligi, taraqqiyot, barqarorlik va saboqning asosiy shartlari hisoblanadi. Shu sababli, O‘zbekistonda vijdon erkinligi huquqi, adolat va erkinlikni ta’minlashga katta e’tibor qaratiladi. 5-modda. Vijdon erkinligini ta’minlashning asosiy ustuvorliklari Vijdon erkinligini ta’minlashning asosiy ustuvorliklari quyidagilardan iborat: fuqarolarning dinga munosabatidan qat’i nazar, diniy qarashlarni majburan singdirishga yo‘l qo‘ymagan holda, ularning vijdon erkinligiga bo‘lgan o‘z huquqlarini amalga oshirishi uchun teng shart-sharoitlar yaratish; konfessiyalar o‘rtasidagi tinchlik va totuvlikni mustahkamlash, jamiyatda diniy bag‘rikenglikni ta’minlash; vijdon erkinligini ta’minlashda dunyoviy davlat qurilishini saqlab qolish; vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risidagi qonunchilikka fuqarolar hamda diniy tashkilotlar tomonidan rioya etilishini ta’minlash; jamoat tartibiga, O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining sog‘lig‘i va axloqiga, huquq va erkinliklariga tahdid soluvchi diniy g‘oyalar hamda qarashlarning singdirilishi va tarqatilishiga qarshi kurashish. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita vijdon erkinligini, shuningdek vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risidagi qonunchilikning amalda izchil hamda bir xil tarzda qo‘llanilishini ta’minlashga doir choralarning amalga oshirilishi uchun mas’ul bo‘lgan vakolatli davlat organidir. Download 18.31 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|