Davr oraliq’idagi tarixiy atamalarni o`z ichiga oladi. Tarixiy atamalarning ma`nosi yillar o`tishi bilan o`tmishning ma`lum davriga xos holda o`zgargani tez-tez kuzatib turilgan

Dionis – vinochilik, Afrodita–dastlab hosil, keyinchalik sevgi va go`zallik, ayni paytda 
dengiz sayoxatchilari homiysi bo`lgan. 
Afina – Zevsning qizi bo`lib, u urush, g’alaba, san`at, bilim, donolik ma`budasi bo`lgan. 
Politizm (yunoncha theos – xudo) — ko`pxudolik, ko`pxudolikka inonish SHuningdek, 
Afina shaxrining homiysi bo`lgan. 
Gefest — temirchilik xudosi hisoblangan. 
Germes — savdo — sotiq xudosi 
Mitraizm – esa Rim imperiyasidagi asosiy diniy e`tiqodlardan hisoblangan. Uning nomi 
Mitradan olingan bo`lib, ilk Mitra kul’tidan farq qilgan Mitraizm SHarqda Rim legionerlari 
orasida tarqalib, Flaviy davrida Rimga ko`chirilgan o`z mazmuni va diniy an`anasiga ko`ra Mitra 
Rim imperiyasidagi barcha aholi qatlamlari kayfiyatlariga mos kelgan, ammo ko`proq
Rim legionerlarining manfaatlariga mos kelgan. Mitraizmning er osti ibodatxonalari Rim 

---

14 
imperiyasining Britaniyadan to Parfiyagacha bo`lgan Ulkan hududlaridan ko`plab topilgan. 
Mitraizm uzoq vaqt Rim imperiyasida xristianlik diniga muholif bo`lgan. 
Patritsiylar – Qadimgi Rimning eng qadimgi tub aholisi bo`lib, buning ma`nosi lotincha 
pater — ota so`zidan olingan. Italiyaning boshqa joylaridan ko`chib kelgan odamlar va ularning 
avlodlarini plebeylar deb atashganlar. 
Polis (yun polls lot civita;») —shahar—davlat, Qadimgi Italiyadagi davlat va jamiyatning 
ijtimoiy — iqtisodiy va siyosiy
tashkiloti hisoblangan. Polislar teng xuquqli grajdanlardan iborat 
bo`lib, ularning xar biri er egaligi va siyosiy erkinliklarga ega bo`lgan. Polisda hokimiyat shakli 
turlicha (oligarxiya, demokrachiya) bo`lgan. 
En — Messopatamiyada mil avv III—II ming yilliklarda shahar— davlatlar nomi enlarni 
oliy ruhoniy boshqargan. Uni lugal’ deb ham atashgan.