Davr oraliq’idagi tarixiy atamalarni o`z ichiga oladi. Tarixiy atamalarning ma`nosi yillar o`tishi bilan o`tmishning ma`lum davriga xos holda o`zgargani tez-tez kuzatib turilgan

Ishonch yorlig’i — davlat boshlig’i tomonidan diplomatik vakilga ana shu lavozimga 
tayinlanaetgan vaqtda beriladigan xujjat. Ishonch erliri diplomat boradigan davlat boshlig’i 
nomiga yoziladi. Ishonch erligi topshirilgan vaqtdan boshlab diplomatik vakil uz vazifalarini 
bajarishga kirishdi deb hisoblanadi
Konsullik (lot. Consul) — 1) Qadimgi Rimda (respublika davrida) saylab quyiladigan 
yuqori lavozimli kishi; 2) Hozirgi zamon xalqaro xuquqida – bir davlatning boshqa bir 
davlatning konsullik okrugi deb ataluvchi biron shaxrida uz davlatining xuquqiy, iqtisodiy va 
boshqa manf–aatlarini himoya etuvchi mansabdor kishi. 
Kommyunike (hozirgi zamon xalqaro xuquqida) — bir davlatning boshqa davlatga 
muayyan hududidagi muassasasi bo`lib, unga konsul boshchilik kiladi. 
Protokol (fr. Protocole, grekcha protokollon dan— manuskript uramiga yopishtirib 
quyilgan birinchi varak) — 
1) Yigilishda, majlisda, surok vaqtida va xokazo bo`lib o`tgan gaplar yozilgan xujjat; 
2) Biror fakt, xodisa xaqida guvoxlik beruvchi xujjat; 
3) Biror maxsus masala bo`yicha davlatlar o`rtasidagi yozma bitim; 
4) Diplomatik pakt — turli diplomatik aktlarni amalga oshirish tadbirini va turli 
mamlakatlar diplomatlari o`rtasidagi va rahbar davlat arboblari o`rtasidagi munosabatlarni tashqi
shakllarini tartibga solib turuvchi koidalar yig’indisi. 
Naturalizatsiya (lot. Naturalis dan — tabiiy) — chet ellik kishi tomonidan biron
mamlakatda fuqarolik olish. 
Nota (lot. Nota, aynan — yozma belgi) — diplomatik amaliyotda bir davlatning ikkinchi 
bir davlatga rasmiy murojaati. Nota yordamida bir hukumatning huquqi yoki da`vosi, ikkinchi 
bir xukumatning noto`g’ri siyosati xarakatlaridan noroziligi bayon qilinishi mumkin, shuningdek 
notalar almashtirish yo`li bilan bitim tuziladi. Boshqa rasmiy dinlomatik xujjatlar kabi nota ham 
informatsion xarakterga ega bo`ladi. 

---

64 
Pakt (lot. Pactum — bitim) — katta siyosiy ahamiyatga ega bo`lgan xalkaro shartnoma, 
bitim. Pakt xavfsizlik, xujum qilmaslik, o`zaro yordam kabi va boshqa tashqi siyosiy masalalarni 
solib turadi. 
Memorandum (lot. Memorandum — esda saqlab qolishi lozit. bo`lgan narsa) —
diplomatik ezishma formulalaridan biri bo`lib notaga qaraganda odatda ahamiyati kamroq 
bo`ladi. Memorandum muzokara olib borilayotgan masalaning faktik yoki xuquqiy tomonlarini 
bayon qilish tarzida tuziladi va ko`pincha notaga tirkab quyilib, undap koidalarni rivojlantiradi 
va asoslab beradi. 
Preambula (fr. Preambule, lat Preambulus — oldinda boruvchi) – xalqaro shartnoma yoki 
bitimning kirish qismi bo`lib, unda odatda prishshapl qoidalar va sabablar, shartnomani tuzish 
uchun asoslar bayon etiladi. 

---

65