Даврий ишлайдиган ректификацион колонналар Узлуксиз ишлайдиган ректификацион колонналар. Ректификацион колонналар ёрдамчи курилмалари
-расм. Интенсив контактли тарелкаларнинг турлари
Kursavoy nasadkali
- Bu sahifa navigatsiya:
- 16-расм. Роторли қурилмаларнинг контакт қурилмалари (а, б)
| 15-расм. Интенсив контактли тарелкаларнинг турлари;
а-фазаларнинг икки зонали контактига эга бўлган тарелкалар; б-қўзғалувчан шарсимон насадкали тарелкалар |
|
Rektifikatsion (va absorbsion) qurilmalarda asosan yetti xil tipdagi kontakt tarelkalari ishlatiladi: 1) G‘alvirsimon; 2) g‘alvirsimon-klapanli; 3) klapanli; 4) jalyuzali-klapanli; 5) qalpoqchali; 6) g‘alvirsimon ko‘p quyilishli; 7) panjarali. Tarelkalar oralig‘idagi masofa h=200/1200mm bo‘lishi mumkin, ko‘pincha h ning qiymati 200; 300; 400; 500 va 600 mm ga teng qilib olinadi. |
15-rasmda suyuq va gaz ( bug‘) fazalari o‘rtasida intensiv rejimlarni taʼminlab beruvchi tarelkalarning ayrim turlari ko‘rsatilgan. Ikkita zonali kontaktga ega bo‘lgan tarelkada (4.13-rasm, a) bug‘ suyuqlik plyonkasi tarelkadan quyilayotgan joyda qo‘shimcha kontaktga uchraydi va tarelkadagi suyuqlik qatlamidan o‘tayotgan paytda esa barbotajli rejim hosil qiladi. Bu holat jarayon tezligining ortishiga olib keladi.
15-rasm, b da ko‘rsatilagn kontakt qurilmada sharlar qatlamidan foydalanilganda tarelkalar oralig‘idagi bo‘shliqda suyuqlikning bir-biridan ajratilgan zich plyonkalari hosil bo‘ladi, natijada bunday kolonnadagi gaz (yoki bug‘) ning tezligini g‘alvirsimon tarelkalarga nibattan 3-4 marotaba ko‘paytirish imkoni paydo bo‘ladi.
Rotorli qurilmalarda ham fazalar o‘rtasida intensiv kontaktli rejim uyushtiriladi. 16 –rasmda rotorli qurilmalarning ikki har kontakt qurilmalari ko‘rsatilgan. Bunday qurilmalarda markazdan qochma kuch maydoni hosil kilinib, suyuqlik valdagi teshiklar orqali ochib beriladi. Rotorli qurilmalar issiqlikka bardoshsiz sistemalarni vakuum ostida rektifikatsiya qilish uchun qo‘llaniladi. Bunday qurilmalarning gidravlik qarshiligi kam, biroq rotorni aylantirish uchun qo‘shimcha energiya talab qilinadi.
16-расм. Роторли қурилмаларнинг контакт қурилмалари (а, б):
1-тарелка; 2-патрубкалар; 3- айланувчи конус; 4-томчи қайтаргич; 5- вал; 6-қуйилиш қурилмаси; 7- валдаги тешиклар; 8- тӯлқинсимон парраклар.
Distillyasion va rektifiksion qurilmalarning ishini intensivlash uchun energiyaga bo‘lgan xarajatlarni kamaytirish, intensiv gidrodinamik rejimlarni tashkil qilish uchun optimal shart-sharoitlar yaratilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Energetik xarajatlarni kamaytirish uchun quyidagi ishlar qilingan bo‘lishi kerak: 1) rektifikatson kolonnalarni yaxshi issiqlik izolyasiyasi bilan qoplash 2) jarayonni optimal flegma bilan olib borish; 3) ikkilamchi issiqlik oqimlaridan ishlab chiqarish extiyojlarini qondirish uchun foydalanish; 4) mumkin bo‘lgan sharoitda qurilmaning kubida suyuqlikni bug‘latish uchun o‘tkir bug‘ni ishlatish; 5) issiqlik nasosini qo‘llash; 6) ayrim sharoitlarda, masalan, azeotrop aralashmalarini rektifikatsiyalash paytida har xil bosim bilan ishlaydigan ikki (yoki ko‘p) kolonnali qurilmalardan foydalanish.
Sanoatda ko‘pincha binar aralashmalarni emas, balki ko‘p komponentli
aralashmalarni ajratishga to‘g‘ri keladi. Bunday aralash-malarni
rektifikatsiyalash ancha murakkab va kam o‘rganilgan jarayon hisoblanadi. Agar
binar aralashmalar ikkita erkinlik darajasiga ega bo‘lsa, ko‘p komponentli
aralashmalarning erkinlik darajasi komponentlarning soniga teng bo‘ladi. Shu
sababli ko‘p komponentli aralashmalarni rektifikatsiyalash jarayonini tahlil
qilish va hisoblash ancha murakkabdir.
Кo‘p komponentli aralashmalarni ajratish jarayoni uchun zarur bo‘lgan
uskunalarni o‘zaro bog‘lash ham ancha murakkablashadi. Bunday
aralashmalarni bitta kolonnada ajratish mumkin emas. Umumiy holda
kolonnalarning soni komponentlarning sonidan bitta kam bo‘ladi, demak,
komponentlar soni n ta bo‘lgan aralashmani ajratish uchun n-1 ta kolonna kerak
bo‘ladi. Кomponentlarning soni ko‘payishi bilan oddiy kolonnalarni bir-biriga
bog‘lashning turli variantlari yuzaga chiqadi: kolonnalarni ketma-ket bog‘lash;
kolonnalarni ketma-ket va parallel bog‘lash; bir yoki bir necha
komponentlarning resirkulatsiyasi mavjud bo‘lgan holatda kolonnalarni
bog‘lash; oddiy kolonnalarni bitta agregatga biriktirish (murakkab kolonnalar).
Misol tariqasida uch (A, B va C) komponentli aralashmani birin-ketin
bog‘langan ikkita kolonnali rektifikatsion qurilmada ajratishni ko‘rib chiqamiz.
Ajartish jarayoni ikki xil variant bo‘yicha olib boriladi; a) A va B komponentlar C
komponentga nisbatan uchuvchan; b) A komponent B va C komponentlarga
nisbatan uchuvchan (10-rasm). Birinchi variant bo‘yicha birinchi kolonnadan
yomon uchuvchan komponent C qoldiq sifatida ajratib olinadi. Qolgan ikkita
komponent A va B kondensatsiya-lanishdan so‘ng ikkinchi kolonnaga yuboriladi, u
47
yerdan A komponent distillyat sifatida ajratib olinadi, chunki A komponent B
komponentga nisbatan biroz uchuvchan. B komponent esa qoldiq bo‘ladi. A+B
komponentlarini ikkinchi kolonnaga bug‘ holida berish iqtisodiy jihatdan tejamli
hisoblanadi; bunda birinchi kolonnaga tegishli bo‘lgan deflegma-torda faqat flegma
uchun yetarli bo‘lgan bug‘ kondensatsiyalanadi.
Ikkinchi variantga ko‘ra birinchi kolonnadan eng uchuvchan A komponent
distillyat sifatida ajratib olinadi, qolgan ikkita B+C komponentlarning
aralashmasi ikkinchi kolonnaga nasos yordamida beriladi.
10-rasm. Uch komponentli aralashmani ajratadigan rektifikatsion qurilmaning sxemasi:
a–A va B komponentlar C komponentga nisbatan ko‘proq uchuvchan; b–A komponent B va C
komponentlarga nisbatan ko‘proq uchuvchan; 1,2–kolonnalar.
Ikkinchi kolonnadan nisbatan uchuvchan bo‘lgan B komponent distillyat
sifatida olinadi. C komponent esa qoldiq sifatida ajratiladi
Download 355.29 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
