Differensial hisobning asosiy teoremalari va tatbiqlari

3. Boshqa ko‘rinishdagi aniqmasliklar. Ma’lumki, bo‘lganda f(x)g(x) ifoda 0 ko‘rinishidagi aniqmaslik bo‘lib, uning quyidagi

kabi yozish orqali yoki ko‘rinishidagi aniqmaslikka keltirish mumkin. Shuningdek, bo‘lganda f(x)-g(x) ifoda - ko‘rinishidagi aniqmaslik bo‘lib, uni ham quyidacha shakl almashtirib

ko‘rinishdagi aniqmaslikka keltirish mumkin.
Ma’lumki, xa da f(x) funksiya 1, 0 va  ga, g(x) funksiya esa mos ravshda , 0 va 0 intilganda (f(x))^g(x) darajali-ko‘rsatkichli ifoda 1^, 0⁰, ⁰ ko‘rinishidagi aniqmasliklar edi. Bu ko‘rinishdagi aniqmasliklarni ochish uchun avval y=(f(x))^g(x) ni logarifmlaymiz: lny= g(x)ln(f(x)). Bunda xa da g(x)ln(f(x)) ifoda 0 ko‘rinishdagi aniqmaslikni ifodalaydi.
Shunday qilib, funksiya hosilalari yordamida 0, -, 1^, 0⁰, ⁰, ko‘rinishdagi aniqmasliklarni ochiщda, ularni yoki ko‘rinishidagi aniqmaslikka keltirib, so‘ng yuqoridagi teoremalar qo‘llaniladi.
2-eslatma. Agar f(x) va g(x) funksiyalarning f’(x) va g‘(x) hosilalari ham f(x) va g(x) lar singari yuqorida keltirilgan teoremalarning barcha shartlarini qanoatlantirsa, u holda

tengliklar o‘rinli bo‘ladi, ya’ni bu holda Lopital qoidasini takror qo‘llanish mumkin bo‘ladi.
Misol. Ushbu limitni hisoblang.
Yechish. Ravshanki, x0 da ifoda 1^ ko‘rinishdagi aniqmaslik bo‘ladi. Uni logarifmlab, aniqmaslikni ochishga keltiramiz:

Demak, .

Misollar
1. Quyidagi limitlarni hisoblang:

a) ; b) ; c) ;
d) ; e) ; f) .


Foydalangan adabiyotlar
1. Azlarov. T., Mansurov. X., Matematik analiz. T.: «O‘zbekiston». 1 t: 1994, 2 t . 1995
2. Toshmetov O‘. Matematik analiz. Matematik analizga kirish. T., TDPU. 2005y.
3. Hikmatov A.G‘., Turdiyev T. «Matematik analiz», T.1-qism.1990y.
4. Sa’dullayev A. va boshqalar. Matematik analiz kursi misol va masalalar to`plami. T., «O‘zbekiston». 1-q. 1993., 2-q. 1995.
5. Vavilov V.V. i dr. Zadachi po matematike. Nachala analiza. M.Nauka.,1990.-608s.
6. www.ziyonet.uz