Dilshunoslikda olimlar nazariyasi

Dilshunoslikda olimlar nazariyasi.

Reja:

Reja:

• 1. Dinshunoslik fanining predmeti, vazifalari.
• 2. Dinni tuzilmasi, uni jamiyatdagi vazifalari.
• 3. Dinni ildizlari.
• 4. Dinlar tasnifi.
• Xulosa.
• Foydalanilgan adabiyotlar.

Din - e`tiqod hamdir, bu esa har bir kishining shaxsiy ishi. Lekin shaxsni har qanday missioner tashkilotlar ixtiyoriga ham tashlab qo’yib bo’lmaydi. Ozod jamiyatda har bir inson o’z shaxsiy munоsаbаtini belgilab olishi uchun unga har tomonlama, boy, хоlis-ilmiy ахbоrоt zarur. Bunday ахbоrоt ko’p qirrаli bo’lmog’i, birovning g’arazli sharhisiz аsl matnlar shaklida bo’lsa maqsadga muvofiqdir. Eskirgan ma`lumotlar asosida mutaxassis bo’lmagan muаlliflаr tomonidan yozilgan asarlar hozirgi zamon ахbоrоt erkinligi va uning etib kelishi oson bo’lgan sharoitlarda o’quvchilarning ko’z o’ngida mazkur mualliflarning obro’sizlanishiga yoki o’quvchini noto’g’ri tasavvurga ega bo’lib qolishiga olib keladi.
0‘rta asrlarning buyuk qomusiy olimlaridan bo‘lgan Beruniyning buyukligi ham o‘z davrining deyarli barcha fanlariga qo‘shgan betakror ilmiy merosida Uning yuksak ilmiy salohiyatiga mashhur sharqshunos olim akademik I.Yu.Krachkovskiy (1883-1951) lining qiziqqan ilm sohalaridan ko‘ra qiziqmagan sohalarini sanab o‘tish osondir», deb baho bergan edi. G ‘arb tadqiqotchilari M.Meyerxoff esa «Beruniy musulmon fanini namoyish etuvchi qomusiy olimlarning eng mashhuri bo’lishi kerak» degan firni bildiradi.
Dunyodagi barcha din belgilari.
Dinning ildizi

• Ijtimoiy.
• Gnoseologik.
• Psixologik.

Hozirga qadar, G'arbdagi professional faylasuf va olimlar orasida din to‘g‘risida xato fikr bildiruvchi yoki G ‘arbdagi diniy dunyoqarashning ko‘pligi va turfa xilligini hisobga olmagan holda, diniy qarash deganda xristianlikni nazarda tutuvchi yoki keng ko‘lamdagi Sharq diniy ta’limotlarini e’tiborsiz qoldiruvchi kishilar ham uchrab turadi
Din muayyan ta`limotlar, his-tuyg’ular, toat-ibodatlar va diniy tashkilotlarning faoliyatlari orqali namoyon bo’ladi. U olam, hayot yaratilishini tasavvur qilishning alohida tariqasi, uni idrok etish usuli, olamda insoniyat paydo bo’lgandan to bizgacha o’tgan davrlarni ilohiy tasavvurda aks etishidir. Din komil insonni tarbiyalashda salmoqli tarbiyalovchi qudratga ega bo’lgan ma`naviy-axloqiy kuchdir.
DUNYONING ASOSIY DINLARI
Dinning tasnifi.

• Ibtidoiy dinlar ( totemizm, animizm, fetishizm, magiya).
• Milliy dinlar ( yaxudiylik, xinduiylik, konfutsiylik).
• Jahon dinlari ( Islom, buddizm, xristianlik).

Din nima ekanligi turlicha izohlansa-da, umumiy nuqtai nazar shuki, din ishonmoq tuyg’usidir. Ishonmoq tuyg’usi insoniyatning eng teran va eng go’zal ruhiy-ma`naviy ehtiyojlaridandir. Dunyoda dini, ishonchi bo’lmagan xalq yo’q. Chunki muayyan xalq dinsiz, e`tiqodsiz, biror-bir narsaga ishonchsiz holda yashay olmaydi.
Din yoki falsafa tushunchalari olimlar tomonidan o‘z tadqiqot ohyektlarining qamrovini belgilash uchun yaratilgan ilmiy konsimksiya sanaladi. Sharq va G ‘arbdagi xalqlar bu konstruksiya oiciali borliqning mohiyati, inson tabiati va hayot mazmun-moliiyatini ifodalaganlar. Shu jihatdan, dinni o‘rganishdagi falsafiy yondashuv (yoki donishmandlikni sevish va ergashish) butun insoniyat tarixidagi barcha madaniyatlarni aks ettiradi.

• Xristianlar (pravoslavlik, protestantizm)

- dindorlar 2,31 milliard kishi (dunyo aholisining 33%)

• - dindorlar 1,58 milliard (dunyo aholisining 23%)
• Hinduizm - dindorlar 0,95 milliard (dunyo aholisining 14%)
• - dindorlar 0,47 milliard (dunyo aholisining 6,7%)
• an'anaviy xitoy dinlari - dindorlar 0,46 milliard (dunyo aholisining 6,6%)
• Sikhlar - dindorlar 24 million (dunyo aholisining 0,3%)
• Yahudiylar - dindorlar 15 million (dunyo aholisining 0,2%)
• butparastlik va mahalliy e'tiqod tarafdorlari - taxminan 0,27 milliard (dunyo aholisining 3,9%)
• diniy bo'lmaganlar - taxminan 0,66 milliard (dunyo aholisining 9,4%)
• ateistlar - taxminan 0,14 milliard (dunyo aholisining 2%)

Xulosa. Xulosa qilib aytganda , dinning ilk shakllari nafaqat ibtidoiy jamiyatning rivojlanishida katta ahamiyatga ega voqelik bo’lgan balki tarixiy taraqqiyotning keying bosqichlarida va hozir ham ijtimoiy hayotda o’z ta’sirini saqlab qolgan.

Foydalanilgan adabiyotlar:
 

• Karimov I. A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: O’zbekiston, 1997.
• Karimov I. A. Ozbekiston milliy istiklol, iktisod, siyosat, mafkyra. 1996 y.
• Mo’minov A.Q. Dinshunoslik asoslarini o’qitish va o’rganishning yagona kontseptsiyasi. Toshkent, 1999.
• Radugin A.A. Vvedenie v religiovedenie. M., 1996.
• Ugrinovich D.M. Vvedenie v religiovedenie. M., 1985.