Diqqat! Eslatib o`tamiz, mazkur javoblar sizni vaqtingizni tejashga va imtihonlarga esa ko`proq tayyorlanish uchun yordam beradi. Imtihon javoblarini tarqatish yoki sotish mumkin emas. Birovni mehnatini qadrlang


 «Nurash» va «Qo’riqxona» atamalarining mazmun-mohi yatini tushuntiring


Download 0.57 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/13
Sana09.01.2022
Hajmi0.57 Mb.
#255306
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
8-sinf Biologiya

2. «Nurash» va «Qo’riqxona» atamalarining mazmun-mohi yatini tushuntiring. 

Nurash  deb,  haroratning  o„zgarishi,  kimyoviy  jarayonlar,  atmosfera,  suv  va  organizmlar  ta‟sirida  tog„ 

jinslarining  yemirilishiga  aytiladi.  Nurash  uch  turga  ajratiladi:  f1 zik,  kimyoviy  va  organik  nurash.  Fizik 

nurash, asosan, harorat va namlikning  o„zgarishi  natijasida  sodir  bo„ladi.  Kunduzi  havo  haroratining  ko„tarilib 

ketishi natijasida  tog„ jinslarida darzlar hosil bo„lib, ular bo„laklarga bo„linib ketadi. Ammo tog„ jinslarining 

kimyoviy tarkibi o„zgarmaydi. Fizik nurash cho„llarda va qoyali tog„larda keng tarqalgan. Kimyoviy nurash 

deb,  havo,  suv  ta‟sirida  tog„  jinslarining  yemirilishi  va  kimyoviy  o„zgarishiga  aytiladi.  Kimyoviy  nurash 

ta‟sirida  barqaror  minerallar  hosil bo„ladi.  Organik  nurash  deb,  tog„  jinslarining  organizmlar  (o„simlik, 

hayvonot  dunyosi,  mikroorganizmlar)  ta‟sirida  yemirilishiga  aytiladi.  Qo„riqxona  —  har  qanday  xo„jalik 

faoliyati  taqiqlangan,  tabiat  kom-  ponentlari  va  landshaftlar  qonun  asosida  qat‟iy  muhofazaga olingan joy. 

Qo„riqxonatabiatni muhofaza qilishning eng samarali shakllaridan biri. Alohida muhofaza etiladigan hududlar 

orasida qo„riqxonalar muhim rol o„ynaydi. Ularning asosiy vazifasi tabiati o„zgarmagan yoki kam o„zgargan 

hududlami,  qimmatli  landshaftlarini  jamiyat  manfaatlari  uchun  saqlashdan  iborat.  Qo„riqxona  hududidan 

xo„jalikda foydalanish, hatto, pichan tayyorlash, ov qilish, baliq tutish, qo„ziqorin terish umuman ta‟qiqlanadi. 

Ularning atrofi kam foydalaniladigan, muhofaza qilinadigan zona bo„lishi kerak. Hududidagi mavjud tabiiy 

sharoit o„z holicha saqlanadi. Qo„riqxona hududi turli hayvon va o„simlik turlarini, ovlanadigan hayvonlarning 

miqdori va genetik fondini saqlash uchun ajratiladi. Ular inson tomonidan o„zlashtirilayotgan va o„zgargan 

qo„shni  hududlar  uchun  namuna  bo„lib  xizmat  qiladi.  Bunday  namunalar  inson  xo„jalik  faoliyatining  biz 

uchun qulay yoki noqulay ekanligini taqqoslashga, tabiatdan amaliy foydalanishda u yoki bu usul ning qanchalik 

maqsadga muvofi qligini nazorat qilishga imkon beradi. U tabiat komponentlari o„rtasidagi uzviy aloqadorlikni 

o„rganib, tabiiy boyliklardan  unumli foydalanish yo„llarini isNab chiqish uchun zarur. Qo„riqxonalar ilmiy 

muassasalar hisoblanadi. Respublikamizda 8 ta qo„riqxona faoliyat ko„rsatmoqda. 




Download 0.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling