Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Дунё ҳамжамияти

Фарғона шаҳар умумтаълим мактаблари битирувчиларинингжисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари ҳолати (2020-2021 й.й.)

Тестлар	Х±
	2019-2020		2020-2021			%		%
Синфлар	10-синф	11- синф		10- синф	11-синф		10		11
Югуриш 100 м, сек	14,42±2,06	14,23 ±1,48		13,9±1,49	13,6±1,05		3,7		4,6
Югуриш 3000 м, сек	14,53±2,94	13,80 ±2,34		13,32 ±1,62	12,7 ±1,88		9,0		8,6
Турникда тортилиш, марта	10,1±1,66	11,2 ±2,1		12,2 ±1,94	13,3 ±2,09		20.7		18.7
Граната улоқтириш 700 гр., м.	28,9±4,65	33,7±4,75		32,37± 3,89	36,1±3,6		12		7,1
Жойидан туриб узунликка сакраш, см	201,9±30,29	216,9 ±28,8		221 ±22,66	230,9±22,92		9,4		6,45
Полда таянчда қўлларни букиб ростлаш	29,7± 5,57	30,2± 5,58		35,40±5,8	37,1±6,35		19,19		22,8
Чалқанча ётган ҳолда, 30 сония давомида гавдани 90° га кўтариш, марта	38±5,53	35,5±4,49		43,9±5,91	41,8±4,3		15,5		17,7
Тўсиқлар оша югуриш 100 м., сек.	170,8±18,44	169,5±19,16		157,8±17,32	155,5±18,26		8,2		7.5
Қўл жангини бошланғич мажмуаси	1,67±0,21	1,72±0,32		2,3±0,25	2,37±0,39		27,3		27,4

Жисмоний тарбия ва Чақирувга қадар бошланғич тайёргарликвоситаларини интеграция қилишнинг педагогик шартларини асослаш мақсадида ўқув предметларини хусусиятлари кўриб чиқилган, юқори синфда ўқийдиган ўғил болаларнинг жисмоний ва ҳарбий тайёргарликлари ҳолати таҳлил қилинган, предметлараро алоқаларни амалга ошириш хусусиятлари ва уларни функция қилиши имкониятлари аниқланган.
3.-Жадвал
Фарғона вилояти Фарғона шаҳридаги 4-6-9- умумтаълим мактаблари 10-11 сниф ўқувчиларининг жисмоний ривожланиш кўрсаткичлари, 2020-2021 ўқув йили

Т/р	Кўрсаткичлар	10- синф ўқувчилари(n=110) сентябр 2020			10- синф ўқувчилари(n=110) май 2021
		Х		V%	Х		V%	T
1	Тана узунлиги (см)	165,2	24,31	14.72	168,15	18,59	9.72	1,23
2.	Тана массаси (кг)	58,4	6,76	11.98	60,5	6,90	11.10	2,46
3.	КҚА (см)	79,1	9,32	11.79	81,49	9,79	8.54	1,83
4.	Кўкрак қафаси (экскурсия)	81, 5	6,44	15,98	84,16	10,1	7,4	3,19
5.	Кўкрак қафаси после (экс)	73,8	9,06	14.70	76,85	9,57	9.54	3,47
6	ЎТС (мл)	3450	414	12,5	3540	431	8,7	3,57
7	Ўнг қўл динамометрияси (кг)	31,1	4,70	16,89	32,9	4,9	11,2	3,97
8	Чап қўл динамометрияси (кг)	27,1	3,41	13,97	30,14	3,6	9,57	4,33
9	Станли куч( кг)	73,58	11,1	15.37	78,2	9,12	10.73	3,21

Диссертациянинг « Тажрибавий услубиятни юқори синф ўқувчилари бўлган ўғил болаларни армия сафида хизмат қилишга тайёргарлигига таъсирини тадқиқ қилиш » деб номланган тўртинчи биз томондан, Фарғона шаҳардаги умумтаълим мактаблари базасида 10-11-синф ўқувчилари таркибидан иккита гуруҳ ташкил қилинди. Тажриба гуруҳига 3-сон умумтаълим мактабларида, назорат гуруҳига 6-сон умумтаълим мактабларини саломатлиги ҳолати бўйича асосий тиббиёт гуруҳи ўқувчилари киритилди.

Одамнинг шахс, интеллектуал, психологик, ҳаракат ва бошқа кўпчилик сифатларини мақсадга йўналтирилган таълим таъсири остида ўзгаришини мажмуавий характери тўғрисидаги кўп марта исботланган ҳолат педагогика фанининг анча катта ютуғи ҳисобланади. Бунда, ҳар бир конкрет ҳолатдаги педагогик таъсирнинг самарадорлиги адекват таълим дастурларини рационал режалаштириш ва ўз вақтида қўлланилишига боғлиқлиги ҳолати ўзига эътиборни жалб этади. Мазкур бобда, биз, ўсмирларни армия сафида хизмат қиишга тайёрлаш талабларига айнан адевкат бўлган, жисмоний тарбия воситалари ва ҳарбий-амалий машқларни предметлараро ахборотига асосланган дастурни амалга ошириш натижаларини кўриб чиқамиз.
Назорат гуруҳи сифатида 6-сон умумтаълим мактаблари ўқувчилари хизмат қилди анъанавий машғулотлар билан шуғулланишди.
Тажриба гуруҳининг тажрибавий дастурда ўқув предметларини ўзаро алоқаси маълум бир билимлар ва малакаларни тасодифан бўлмаган ҳолатда танланган интегратив асосда ўрганиш воситасида амалга оширилди. Биз, мазкур ахборотни сунъий тарзда чегараламадик ёки аксинча, ортиқча кенгайтирмадик, балки мавзунинг етакчи ҳолатларини очиб бериш учун объектив зарур бўлганларини қўлладик.
Чақирувга қадар бошланғич тайёргарлик бўйича жисмоний тарбиядан жалб қилинадиган билимлар ва малакаларнинг элементларини сони сифатида ўқув мавзусининг предметлараро ҳажми, авваламбор, сифат кўрсаткичлари билан белгиланган, яъни биз, ўғил болаларни армия сафида хизмат қилишга тўлақонли тайёрлашни таъминлайдиган жисмоний тарбиянинг минимум воситаларини киритганмиз.
Тематик интегратив ёндашувни қўллаш пайтида, биз, Чақирувга қадар бошланғич тайёргарликбўйича давлат дастурида берилган вазифани ўқув материали бўйича мантиқий структурасини сақлаб қолдик, унда, олдинги, бирга ўтадиган ва истиқболли предметлараро алоқалар туфайли билимлар ва малакаларнинг янги компонентлари, уларни локал характердаги янги алоқалари юзага келди. Ўқув материалини қайта қуришни, биз, алоҳида дарслар билан ёки уларнинг фрагментлари билан чегараладик. Бир-бирига яқин бўлган таълим соҳаларидаги предметларни уйғунлиги амалга оширилди, унда, уларнинг бири (чақириққача ҳарбий таълим) ўзининг спецификасини сақлаб қолган, бошқаси эса – (жисмоний тарбия) ёрдамчи асос сифатида илгари чиқди.