Djurayev Tulkinjon toshkent 2023 Mijoz – server texnologiyasi

So'rovlar yuborish va javob olish: Mijozlar serverlarga so'rovlar yuboradi. Misol uchun, veb-saytga murojaat qilganda, brauzer veb-serverga murojaat qiladi va veb-server ushbu so'rovni qabul qilib, so'rovni bajarish uchun kerakli ma'lumotlarni izlashni boshlaydi. Serverlar so'rovlarga javob berish uchun server tizimi orqali fayllardan, bazalardan, boshqa serverlardan yoki internetdan ma'lumotlarni olib keladi va mijozlarga javob qilib beradi.
Xizmat ko'rsatish: Serverlar, mijozlar tomonidan berilgan so'rovlarga javob berish orqali xizmat ko'rsatishni amalga oshiradi. Bu xizmatlar turlari o'zaro farqlilik ko'rsatishi mumkin, masalan, veb-saytlardagi ma'lumotlarni ko'rsatish, bulut xizmatlar orqali fayllarni saqlash va almashish, elektron pochta jo'natish va qabul qilish va boshqa xizmatlar.
Ma'lumot almashish va to'plash: Serverlar mijozlardan kelgan so'rovlarga javob berish uchun ma'lumotlarni to'playdi. Bu ma'lumotlar, fayllardan, bazalardan, tizim konfiguratsiyalaridan, boshqa serverlardan yoki internetdan olinishi mumkin. Serverlar ma'lumotlarni to'playdi, ulardan tahlil qilib, mijozlarga mos javobni tayyorlaydi va unga yuboradi.
Mijoz-server aloqalari: Mijoz-server tarmoqi, mijozlar va serverlar orasidagi aloqalarni tashkil etadi. Bu aloqalar tarmoq protokollari, veb-protokollari (HTTP/HTTPS), elektron pochta protokollari (SMTP/IMAP/POP3), FTP protokollari va boshqa protokollarni o'z ichiga oladi. Mijozlar va serverlar o'rtasidagi aloqalar, ma'lumotlar o'tkazish va qabul qilish jarayonlarini boshqarishda katta ahamiyatga ega bo'ladi.

2-rasm
Mijoz-server tarmoqi, internet va tarmoq tizimlaridagi boshqa xizmatlarga ko'rsatilayotgan xizmatlar uchun muhim tuzilishdir. U mijozlarga kompyuterlar va internet tizimlarini samarali va efektiv tarzda ishlatishga imkon beradi va mijozlar uchun foydalanish qulayligini ta'minlaydi.

Mijoz-server tehnologiyasining asosiy tamoyillari

1. Mijoz-server modeli: Mijoz-server texnologiyasi, kompyuterlar va boshqa qurilmalar orqali mijozlar (mijozlar) va serverlar (xizmat ko'rsatuvchi kompyuterlar) orasidagi o'rtamni tavsiflayadi. Bu model asosan serverlar tomonidan mijozlarga xizmat ko'rsatishni va mijozlar tomonidan serverlarga so'rovlar yuborishni osonlashtiradi.

2. Mijozlar va serverlar orasidagi aloqalar: Mijoz-server texnologiyasida, mijozlar tarmoq tizimi orqali serverlarga murojaat qilishlari mumkin. Mijozlar veb-brauzerlar, mobil ilovalar, tarmoq tizimlarini o'z ichiga oladigan o'zaro almashish tizimlari va boshqa qurilmalar yordamida serverlarga so'rovlar yuborish uchun foydalaniladi.

3. Xizmat ko'rsatish: Mijoz-server texnologiyasi, serverlar tomonidan mijozlarga xizmat ko'rsatishga imkon beradi. Bu xizmatlar veb-saytlarda ma'lumotlarni ko'rsatish, fayllarni saqlash va almashish, elektron pochta jo'natish va qabul qilish, bulut xizmatlardan foydalanish va boshqa turdagi xizmatlarni o'z ichiga oladi.

4. Internet va tarmoq tizimlari bilan bog'liqlik: Mijoz-server texnologiyasi, internet va tarmoq tizimlari orqali mijozlar va serverlar orasidagi aloqalarni tashkil etadi. Mijozlar internet orqali serverlarga murojaat qilishlari va serverlar, mijozlarga internet orqali xizmat ko'rsatishlari mumkin.

5. O'tkazuvchi va qabul qiluvchi protokollar: Mijoz-server texnologiyasida, o'tkazuvchi va qabul qiluvchi protokollar o'rtasida ma'lumotlar almashish va ko'rsatish amalga oshiriladi. Veb-serverlar aloqalarni o'rtatish uchun HTTP/HTTPS, elektron pochta uchun SMTP/IMAP/POP3, fayllar almashish uchun FTP va boshqa protokollar foydalaniladi.

6. Samarali ma'lumot almashish va to'plash: Mijozlar va serverlar o'rtasidagi aloqalar, samarali ma'lumot almashish va to'plash imkonini taqdim etadi. Serverlar mijozlardan kelgan so'rovlarga javob berish uchun ma'lumotlarni to'playdi va ulardan tahlil qilib, mijozlarga mos javobni tayyorlaydi.

7. Masofavi kompyuterlarning taqsimlanishi: Mijoz-server tarmoqi, masofavi kompyuterlarning taqsimlanishini taqdim etadi. Bu, mijozlar va serverlar o'rtasidagi aloqalarni maqsadli va samarali tarzda taqsimlash va boshqarishga imkon beradi.

Mijoz-server texnologiyasi, internet va tarmoq tizimlaridagi qiziqarli sohalarda keng qo'llaniladi. U mijozlar va serverlar orasidagi aloqalarni tuzish va ma'lumot almashish va to'plashda yuqori darajada ishlatiladi. Bu model, veb-saytlar, mobil ilovalar, bulut xizmatlar va boshqa internet tizimlarining ishga tushirilishi va rivojlanishi uchun muhimdir.