Дождливый день
Download 27.77 Kb.
|
Ko‘m.8-Mt
|
Elektrolitlar kislotalar deb ataladi, ularning dissotsiatsiyasi paytida kation sifatida faqat vodorod kationlari hosil bo'ladi.
Masalan: HCl H + + Cl - ; CH 3 COOH H + + CH 3 COO - Kislotalarning asosliligi dissotsilanish jarayonida hosil bo'lgan vodorod kationlari soni bilan belgilanadi. Demak, H Cl , HNO 3 - bir asosli kislotalar - bitta vodorod kationi hosil bo'ladi; H 2 S, H 2 CO 3 , H 2 SO 4 ikki asosli, H 3 PO 4 , H 3 AsO 4 uch asosli , chunki mos ravishda ikkita va uchta vodorod kationlari hosil bo'ladi. Sirka kislotasi CH 3 COOH molekulasidagi to'rtta vodorod atomidan faqat bittasi, karboksil guruhining bir qismi - COOH, H + kation shaklida bo'linishi mumkin , - sirka kislotasi bir asosli. Ikki asosli va ko'p asosli kislotalar bosqichma-bosqich (asta-sekin) dissotsilanadi . Masalan : H 3 RO 4 H + + H 2 RO - 4 (birinchi bosqich) H 2 RO - 4 H + + HPO 2-4 ( ikkinchi bosqich) NRO 2-4 _ N+ PO Z- 4 (uchinchi bosqich) Ko'p asosli kislotaning dissotsiatsiyasi asosan birinchi bosqichda, kamroq darajada ikkinchi bosqichda va faqat kichik darajada uchinchi bosqichda sodir bo'ladi. Shuning uchun, suvli eritmada, masalan, fosfor kislotasi, H 3 PO 4 molekulalari bilan birga , ionlar (ketma-ket kamayib borayotgan miqdorda) H 2 PO 2-4 , HPO 2-4 va PO 3-4 mavjud . Asoslar elektrolitlar deb ataladi, ularning dissotsiatsiyasi paytida faqat gidroksid ionlari anionlar shaklida hosil bo'ladi. Masalan: dissotsiatsiya gidratatsiyasi elektrolitik eritmasi KOH K + + OH - ; NH4OH _ _ NH + 4 + OH- _ Suvda eriydigan asoslarga ishqorlar deyiladi . Ulardan bir nechtasi bor. Bular ishqoriy va ishqoriy yer metallarining asoslari: LiOH , NaOH, KOH, Rb OH, CsOH, FrOH va Ca (OH) 2 , Sr (OH) 2 , Ba (OH) 2 , Ra (OH) 2 , shuningdek. NH 4 OH. Aksariyat asoslar suvda juda kam eriydi . Asosning kislotaligi uning gidroksil guruhlari ( gidrksoguruhlar ) soni bilan belgilanadi . Masalan, NH 4 OH bir kislotali asos, Ca (OH) 2 ikki kislotali, Fe (OH) 3 uch kislotali va hokazo. Ikki va poli kislotali asoslar dissotsilanadi. Ca (OH) 2 Ca (OH) + + OH - (birinchi bosqich) Ca (OH) + Ca 2+ + OH - (ikkinchi bosqich) Shu bilan birga, elektrolitlar mavjud bo'lib, ular dissotsiatsiyalanganda bir vaqtning o'zida vodorod kationlari va gidroksid ionlarini hosil qiladi . Ushbu elektrolitlar amfoter yoki amfolit deb ataladi . Bularga suv, rux gidroksidlari , alyuminiy, xrom va boshqa bir qator moddalar kiradi. Masalan, suv H + va OH - ionlariga ajraladi (kichik miqdorda): H 2 O H + + OH - + mavjudligi va OH - ionlari mavjudligi tufayli ishqoriy xususiyatlarga ega bo'lgan teng darajada aniq kislotali xususiyatlarga ega . Amfoterlarning dissotsiatsiyasi rux gidroksid Zn (OH) 2 ni tenglama bilan ifodalash mumkin 2OH - + Zn 2+ + 2H 2 O Zn(OH) 2 + 2H 2 O [Zn(OH) 4 ] 2- + 2H + tuzlar elektrolitlar deb ataladi, ularning dissotsiatsiyasi jarayonida metall kationlari, shuningdek, ammoniy kationi (NH + 4 ) va kislota qoldiqlarining anionlari hosil bo'ladi. Masalan : (NH 4 ) 2 SO 4 2NH + 4 + SO 2- 4 ; Na 3 PO 4 3 Na + + PO 3- 4 shunday ajraladi . Kislota va asos tuzlari bosqichma-bosqich dissotsiatsiyalanadi . Kislota tuzlarida avval metall ionlari, keyin esa vodorod kationlari ajralib chiqadi. Masalan: KHSO 4 K + + HSO - 4 HSO - 4H ++ SO2-4 _ _ _ _ gidroksid ionlari ajraladi . Masalan: Mg ( OH ) Cl Mg ( OH ) + Cl- _ _ Mg(OH) + Mg 2+ +OH - Elektrolitik dissotsilanish teskari jarayon bo'lganligi sababli, elektrolitlar eritmalarida ionlari bilan birga molekulalar mavjud. Shuning uchun elektrolitlar eritmalari dissotsilanish darajasi bilan tavsiflanadi (yunoncha alfa a harfi bilan belgilanadi ). Download 27.77 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|