Dorivor lavanda o’simligi haqida umumiy ma’lumot va uning tibbiyotda qo’llanilishi

Qo’llash usullari. Lavanda ichga qa’bul qilish va tashqi foydalanish uchun 
mo’ljallangan. 
O’tning 
quruq 
aralashmasini 
mato 
xaltachalarga 
solib 
aromaterapiyada keng qo’llaniladi. O’simlikning o’zidan alohida foydalanish va 
murakkab retsept tarkibida qo’shimcha sifatida ham qo’llash mumkin. O’simlik 
gullari va barglarini choylarga qo’shib ichish tavsiya etiladi. Tashqi qo’llash uchun 
esa qaynatma va damlamalaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Lavanda damlamasi yoki choyi bosh og'rig'i, migren, bosh aylanishi, kam 
quvvatlik, jigar va taloq kasalliklari, ko'ngil aynishi, qorinning shishishi, qorin 
bo'shlig'idagi sanchiqlar, yurak zaifligi, boshlang'ich tomchilar, podagra va revmatik 
og'riqlar uchun ishlatiladi. 
Choy tayyorlash: 2 choy qoshiq lavanda gullari ustiga 1 stakan qaynoq suv 
quyiladi va 7-10 daqiqa damlab qo’yiladi. So’ngra filtrdan o’tkaziladi. Shakarsiz 
ichish tavsiya etiladi, lekin oshqozon-ichak trakti bilan bog’liq muammolari 
bo’lmagan bemorlar asal qo’shib ichishlari mumkin. Lavanda choyi butun tanaga 
foydali ta’sir ko’rsatadi, asablarni tinchlantirib, uyqusizlikda tavsiya etiladi. 
25gr.dan lavanda, marjoram va yalpiz aralashtirilib, og’zi mahkam yopiladigan 
shisha idishga solinadi. Xuddi choy kabi bir stakan suvga 1 choy qoshiq solib 
damlanadi. Bu choyni hazm qilish bilan bog’liq bo’lgan muammosi bor bemorlarga 
hamda charchoq va stressdan xalos bo’lish uchun tavsiya etiladi.
Sharbat tayyorlash. Lavandaning yangi ust qismidan 200gr. olib, yuviladi va 
ularni 1 litrli idishga joylashtiriladi va ustidan 0,5 litr qaynoq suv quyib, qopqog'i 
yopiladi, o'ralgan holda 1 kunga qoldirish lozim. Keyin boshqa idishga suzib olib, 
qolgan qoldiqlarni ham siqib olinadi. Yana 200 g yangi lavanda o'tini kavanozga 
solib va oldingi damlamani qaynatib, uni xom ashyo bilan to'ldiriladi. Yana bir usuli 
1kun qoldirilgan damlamaga 1/2 kg shakar qo'shilishi kerak, ta’bga ko’ra asal 
qo’shilishi ham mumkin, har bir narsani aralashtiriladi va muntazam ravishda 
aralashtirib turiladi, siropning mustahkamligiga qadar past olovda qaynatiladi. 
Lavanda siropini 1 choy qoshiqdan, kuniga 3 marta suv bilan ovqatdan 30 
daqiqa oldin qa’bul qilinadi. Tayyor sharbatni qorong'i va salqin joyda saqlang lozim. 
Lavanda siropi nevroz, nevrasteniya, asabiy yurak urishi, bezovtalik, 
shuningdek, taxikardiya, migren uchun tinchlantiruvchi vosita sifatida, oshqozon-
ichak kasalliklari, shamollash, ovoz tovushi va boshqalar uchun anestetik sifatida 
ishlatiladi. 
Vanna tayyorlash:
Lavanda efir moyi aromaterapiyada ishlatiladigan eng 
mashhur va ko'p qirrali efir moylaridan biri hisoblanadi. Lavandula angustifolia 
o'simligidan 
olinadigan 
distillangan 
efir 
moyi 
organizmni 
bo'shashtirib, 
tinchlantirishga yordam beradi
Lavanda gullaridan aromaterapiyada tinchlantiruvchi vannalar tayyorlanadi. 
Vannalar uchun damlama tayyorlashda 50-60 g lavanda gulini olib, 1 litr sovuq suv 
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3.567 (SJIF) November 2022 / Volume 3 Issue 11
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
90

---

quyiladi va past olovda qaynaguncha qizdiriladi. So'ngra olovdan olinadi va 10 
daqiqaga qoldiriladi. Tayyor damlama suzib olinadi va suv hammomiga qo'shiladi. 
Lavanda vannalari hatto juda g'azablangan odamlarni tinchlantirishda judayam yaxshi 
samara beradi 
Xulosa.
Ona tabiat o’zida barcha kasalliklarga qarshi ta’sir ko’rsatadigan 
o’simliklarni o’zida mujassam etgan. Ya’ni har bir dardning davosini dorivor 
o’simliklar dunyosidan topishimiz mumkin. Dorivor lavanda o’simligi ham mana 
shunday o’simliklar sirasiga kiradi. U o’zining boy tarkibi bilan boshqa 
o’simliklardan farq qiladi. Undan nafaqat farmatsevtika sanoatida balki, 
kosmetologiya, aromatologiya, parfyumeriya sanoatlarida ham keng miqyosda 
foydalanishimiz mumkin.