Dzyu-do, sambo umumiy qoidalari. Kirish

A
5666
H H f a q l a f t ■
A lisher N avoiy
nomidagi 17
O 'z b c k is tv n MK.
Agar m ashqlar ketm a-ketligi teskari bo‘lsa, tez trenirovka
sam aradorligini o ‘zaro ta ’siri salbiy b o ‘ladi ham da bunday
m ashg‘ulot kam foyda beradi.
CHAQQONLIK VA UNI RIVOJLANTIRISH
USLUBLARI
Kurashchining chaqqonligi bu harakatlarni nazorat qila olish,
bellashishda to‘satdan o'zgarib turadigan vaziyatda tez hamda aniq
yo‘l topish va tegishli harakatlarni oqilona bajarish qobilyatidir.
Chaqqonlik deganda, sportchining koordinatsiyasi qobilyatlari
yig‘indisi tushuniladi. Shunday qobiliyatlardan biri yangi harakatlami
egallash tezligi, ikkinchisi, to ‘satdan o ‘zgaradigan vaziyat
talablariga muvofiq harakatlarni tez qayta ko‘rish hisoblanadi.
Chaqqonlik sportchini o ‘rgatish jarayonida rivojlanadi. Buning
uchun yangi harakatlarni m untazam egallab borish lozim.
Chaqqonlikni rivojlantirish uchun har qanday m ashqlardan foydalanish
mumkin, lekin ularda yangilik elementlari bo‘lishi shart.
C haqqonlikni rivojlantirishning ikkinchi yo‘li koordinatsiyasi
murakkabligini oshirishdan iborat. Bunday murakkablikdagi
harakatlarni yuqori darajada aniq bajarish, ularning o ‘zaro
muofiqligi, to ‘satdan o ‘zgarib turadigan vaziyatga mosligiga bo‘lgan
talablarni oshirish, bilish, aniqlash m um kin.
U chunchi yo‘li-bu nooqilona m ushak kuchlanishi bilan kurashishi,
chunki chaqqonlikni nam oyish qilish ko‘p jihatdan
m ushaklarni zarur holda b o ‘shashtirish malakasiga bog‘liq.
Kuchni koordinatsiyasini rivojlantirishning to ‘rtinchi yo‘li
uni gavda m uvozanatini ushlab kurash qobilyatini oshirishdir.
Bunday qobilyatni rivojlantirishning bir nechta usuli mavjud:
— m uvozanatni ushlab turishni qiyinlashtiruvchi harakatlardagi
mashqlar;
— akrobatika va gim nastika mashqlari;
— ham m a tekisliklarda boshni tez harakatlantirish yordam ida
bajariladigan mashqlar.
A.Yarotskiy (1971) majmuasiga beshta mashq kiradi: boshni
o ‘ngga va chapga burish; boshni oldga va orqaga egish; boshni yon
tomonlarga egish; soat millari bo‘yicha aylanm a harakatlar, soat
millari yo‘nalishiga qarshi tom onga aylanm a harakatlar. Bu mashiqlar
tez sur’atda kuniga uch m arta o ‘n daqiqadan bajariladi.
18
Kurashchi chaqqonligini rivojlantirishni ham m a vositalarini
ikki b o ‘limga ajratish maqsadga muvofiqdir: um um iy chaqqonlikni
rivojlantirish vositalari va maxsus chidam lilikni rivojlantirish
vositalari.
Umumiy muvofiqlikni rivojlantirish vositalari, um um an, harakatlanish
tajribasi va harakat koordinatsiyasini boyitishga qaratilgan
maxsus chidamlilikni rivojlantirish vositalari kurashchining o‘ziga
xos maxsus harakatlanish koordinatsiyasini ham da musobaqa
faoliyatini favqulodda sharoitlarda o ‘z harakatlarini baholanish va
qayta kurash qobilyatini takomillashtirishga qaratilgan.