E berdimuratov, Q. Allanazarov, G. Patullaeva qaraqalpaq tili

§6. Ashıq hám qısıq dawıslı sesler

4. 
   shınıǵıw. Teksttegi sózlerdiń ishinen ashıq hám qı- sıq dawıslılardı tabıń.
   

Meniń kempir apam erteklerdi, ańız-áńgimelerdi kóp biletuǵın qatıqulaq insan. Ol maǵan óziniń balalıǵında basınan keshirgen qıyınshılıqların aytıp beredi. Olardıń bári biz ushın ápsanaday túyiledi.
Apam: «Búgingi sizlerdiń balalıǵıńız patshalıq ǵoy, — deydi, — onıń qádirine jetip, oqıp bilim alıńlar» dep bizlerge hárdayım násiyatlaydı. Kempir apam qıdırıp ketse, úyge tezirek qaytıwın asıǵıslıq penen kútemiz. Sebebi, biz oǵan bawır basıp qalǵanbız. Baxtımızǵa, kempir apam aman bolsın! («Jetkinshek»)

Awızdıń ashılıwına qaray dawıslı sesler 2 ge bólinedi:

1. ashıq dawıslı sesler (a, á, o, ó).

2. 
   qısıq dawıslı sesler (ı, i, u, ú, e). Mısalı: Ayna, árman, orın, ómir, erin, qabat,
   

ılaq, iri, ul, úmit.
Biraq i, u dawıslı sesleri orıs tilinen hám orıs tili arqalı basqa tillerden kirgen sózlerde sozımlı aytıladı. Mısalı: kino, radio, fizika, ximiya.

4. 
   shınıǵıw. Sózlerdi kóshirip jazıń. Ashıq dawıslı seslerdiń astın bir, qısıq dawıslı seslerdiń astın eki sızıń.
   

Jay, Ámiwdárya, Orazbay, kól, Erpolat, energiya, ıdıs, ilim, quyash, úlken, bult, kino, búgin, ákem, bala, qızlar, qáhár, otır, orınlıq, zaman, miynetkesh, doslıq, tósek, uyqı, tıs, ırza, daǵaza, qayıq, ventilyator.

4.