Buyrıq gápler geyde xabar gápke jaqın buyrıqlı mánide aytılsa, gáptiń keynine noqat (.) qoyıladı. Mısalı: Azıraq demińdi alıp al.
Al, geyde kóterińki intonaciya menen aytıladı. Bunday gáplerdiń keynine úndew (!) belgisi qoyıladı.
Mısalı: Eldiń birligi hám abadanlıǵı ushın!— shaqırıq mánisi; Bereket tap, qızım! — tilek; Biykesh, otırsa, ketpese! (T.Q.) — ótinish; Toyı toylarǵa ulassın!— niyet.
shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Buyrıq gáplerdi mazmunı jaǵınan qanday máni ańlatıp turǵanın anıqlań.
1. Jigerli bol jastan, balam. (Berdaq) 2. Jası ullı, úyge kirińiz, dem alıńız. (T.Q.) 3. Keliń, jaslar, milliy qádiriyatlarımızdı saqlayıq! 4. Jamanlıq isleseń, jaqsılıq kútpe. (naqıl.)
shınıǵıw. Tiyisli irkilis belgilerin qoyıp kóshirip jazıń.
Qanday mánilerde qollanılıp turǵanlıǵın anıqlań.
1. Jollarıńız bolsın 2. Elim dep, jurtım dep janıp- jasaw kerek 3. Bárekella, balam 4. Bayramıńız qutlı bolsın 5. Tınıshlan, dostım Barlıǵın waqıt kórsetedi
Nállerge tez-tez suw quyıp turıw kerek.
Tapsırma. Kórkem shıǵarmalardan buyrıq gáplerge 10 mısal jazıń.
Buyrıq gáp degenimiz ne?
Olar qalay aytıladı hám jazıladı?
Olarǵa qanday irkilis belgileri qoyıladı?
shınıǵıw. Oqıń. Úndew gáplerdiń jasalıwına itibar beriń.
Jer! Ana — jer! Jer máselesi — házir respub- likamızda emes, ol pútkil elimizde baslı másele.
— Bárekella! Sheberlik degen usı da! Qanday sulıw etip dúzetken! — dedi miynet muǵallimi Baxıttıń dúzetken gúrsisin alıp súysine qaradı.
Sóylewshiniń aytılajaq pikirge hár qıylı tuyǵı-sezimlik qatnasın bildiretuǵın gápler úndew gáp dep ataladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
