E berdimuratov, Q. Allanazarov, G. Patullaeva qaraqalpaq tili


Birgelkili aǵzalar neshe sózden bolıwına qaramastan, hámmesi jıynalıp bir sorawǵa juwap beredi. Gáptiń bir aǵzası boladı


Download 1.19 Mb.
bet129/135
Sana18.12.2022
Hajmi1.19 Mb.
#1029293
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   135
Bog'liq
mKLEDgKB59aM8YRH617

Birgelkili aǵzalar neshe sózden bolıwına qaramastan, hámmesi jıynalıp bir sorawǵa juwap beredi. Gáptiń bir aǵzası boladı.





  1. shınıǵıw. Birgelkili aǵzalardı keltirip, gáp qurap jazıń.




  1. Alma, erik, shabdal, almurt, qáreli, júzim.

  2. Dáwlet, Azat, Inkar, Periyzat.

  3. Tashkent, Nókis, Moynaq, Shımbay, Qanlıkól.

  4. Otırdı, turdı, júrdi.



Birgelkili aǵzalar gáp ishinde bir-biri menen intonaciya hám dánekerler arqalı baylanısadı.
Intonaciya arqalı baylanıssa, jazıwda birgelkili aǵzalardıń arasına útir (,) qoyıladı. Mısalı: Men qálem, qaǵaz, kitaplarımdı taza saqlayman. Oqıwshılar oqıydı, jazadı.
Birgelkili aǵzalardıń arasın hám, jáne, menen, da, de dánekerleri baylanıstırsa, olardıń arasına útir qoyılmaydı. Mısalı: Kombayn oradı hám jıynaydı. Áwezbay menen Gúlziyra kirip keldi. Olar bardı da keldi.
Eger usı dánekerler birgelkili aǵzalardı baylanıstırıwda birneshe ret qaytalansa, onda birinshisinen soń útir qoyıladı. Mısalı: Olar hám oqıdı, hám jazdı. Qumar da, Ayjamal da birge keldi.



  1. shınıǵıw. Gáplerdi oqıń. Birgelkili aǵzalardıń qalay jazılıp turǵanlıǵın aytıp beriń.




  1. Batır, shaqqan, ańshılıqqa uqıbı bar jigitler ǵana onday quslardı qolǵa úyretip, ań aldırǵan.

  2. Qaraqalpaq xalqı áyyemgi zamanlardan baslap- aq, balıqshılıq hám diyqanshılıq penen shuǵıllana baslaǵan. 3. Lashınlar úyrek, kepter hám basqa da quslardı awlap awqat etedi. 4. Al ańshılar lashındı úyrek, qırǵawıl, qoyan hám basqa da ańlarǵa saladı.



Birgelkili aǵzalardıń araların ya, yamasa, yaki, bolmasa, biraq dánekerleri baylanıstırıp, olar arqalı aytılajaq oy- pikirdiń birewi bolmasa, ekinshisiniń bolatuǵınlıǵı bildirilse, olardıń arasına útir (,) qoyıladı.



Download 1.19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   135




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling