Egamberdiyeva Salima Rayimovna moliyaviy va boshqaruv hisobi

VERTIKAL TAHLIL – har bir ko’rsatkichlarning tarkibiy qismlarini 
va chetga chiqishning umumiy hajmidagi ularning o’zgarishini o’rganish. 

---

567 
YALPI 
FOYDANING 
GRAFIGI 
(CHIZMASI) 
– ishlab 
chiqarishning ma’qul holatida foyda va zararlarning hududi (miqyosi)ni 
aks ettiradigan grafik (chizma). 
YALPI TUSHUM – bu mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan olingan 
jami tushum bo‘lib, u o‘z ichiga sof tushum hamda byudjetga to‘lanadigan 
bilvosita soliqlarni (aksiz solig‘i, qo‘shilgan qiymat solig‘i va avtomobil 
yoqilg‘ilari iste’moli solig‘i) oladi. 
YORDAMCHI ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI deganda 
asosiy ishlab chiqarish sexlari uchun yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchi 
bo‘lib hisoblangan ishlab chiqarish bo‘linmalarining (sexlarning) 
xarajatlari tushuniladi. Yordamchi sexlar bo‘lib, masalan, ta’mirlash sexi, 
mexanika sexi, bug‘ berish sexi va boshqalar hisoblanadi. Ushbu 
sexlarning xarajatlari alohida hisobga olinadi va har oyning oxirida asosiy 
ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiritiladi. 
YURIDIK SHAXSLAR - O‘z mulkiga ega bo‘lgan va o‘z 
majburiyatlarini shu mulklar bilan bajaradigan, soliq 
idoralarida 
ro‘yxatdan o‘tgan, bankda hisob raqamiga, mustaqil buxgalteriya 
balansiga ega bo‘lgan korxona, tashkilot, birlashma va ularning mustaqil 
shaxobchalariga yuridik shaxslar deb ataladi. 
YO‘LDAGI PUL MABLAG‘LARI, deganda tovar va mahsulotlarni 
sotish natijasida kassaga olingan nao‘d pulning bankdagi pul mablag‘lariga 
o‘tkazish uchun inkassatorlarga topshirilgan, ammo bank tomonidan qabul 
qilinadigan tasdiqlanmagan naqd pul mablag‘lari kiradi. 
ZARAR – bu korxonaning daromadlari va xarajatlari o‘rtasidagi 
salbiy farq, boshqachasiga xarajatlarni daromaddan ko‘p bo‘lishi, ya’ni: 
Z = D < X 
Demak, korxona daromadga qanchalik ko‘p xarajat bilan erishsa, 
uning zarari shunchalik ko‘p bo‘ladi.