Ekologiya fani, uning predmeti va vazifalari Ekologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi Ekologiyaning bo`lim va tarmoqlari

2.Populyatsion ekologiya bir turga mansub bo`lib, ma'lum bir maydoni egallagan o`zaro ta'sirdagi organizmlar tabiiy tuzilmalarining ya'ni polpulyatsiyalarning shakllanishi va dinamikasini o`rganadi. Populyatsiyalar hayotini o`rganish insonga tabiiy resurslardan oqilona foydalanish yo`llarini o`rganish imkonini beradi. Populyatsiyalar dinamikasidagi qonuniyatlarni o`rganish asosida inson ularning biologik mahsuldorligini oshirish sirlarini bilib oladi.
3.Biogeotsenologiya fani populyatsion ekologiyadan kelib chiqqan bo`lib, populyatsiyasidagi ta'limot asosida tabiatdagi ko`pgina murakkab jarayonlarni ya'ni biogeotsenozlarni o`rganadi. Bu fanga ilk bor rus olimi V.N. Sukachev 1940 y. asos solgan. Biogeotsenoz biosferaning kichik bir qismi bo`lib, u o`zining joylashgan o`rni, iqlimi, gidrologiyasi va biotik sharoitiga ko`ra bir xil bo`ladi. Oddiyroq qilib aytganda biogeotsenoz tabiatning ma'lum bir joyida muayyan bir xil sharoitda yashovchi tirik organizmlar majmuasi bo`lib, ular doimo bir-birlarining ta'sirida yashaydilar va tashqi muhit omillarning ta'sirida bo`ladilar. Biogeotsenozlarda jonli va jonsiz tabiat orasida mu'tasil modda va energiya aylanib yurishi tiriklikni davom ettirishga asos soladi. Biogeotsenozlarning jonli tabiati o`simlik (fitotsenoz), hayvon (zootsenoz) va mikroorganizmlardan tashkil topgan. Biogeotsenozlar turli xil bo`lib, muayyan sharoitning tarixi va tabiiy sharoitlariga ko`ra vujudga kelgan bo`ladi. Masalan, tropik mintaqalarga xos o`rmonlarning biogeotsenozlari sovuq tundra biogeotsenozlariga nisbatan boy va mahsuldor bo`ladi. Tabiatda biogeotsenozning turli tirik komponentlari birlashib biologik birlikni ya'ni biotsenozni hosil qiladi. Demak biotsenoz – muayyan bir maydonda yashovchi o`simlik, hayvon va mikroorganizmlar majmuasidir. Ular doimo bir birlari bilan o`zaro aloqada bo`ladilar. Biotsenoz rivojlanadi, uning rivojlanish sirlarini o`rganish asosida inson o`z faoliyati bilan uni o`ziga ma'qul bo`lib tarafga o`zgartirishi mumkin. Biogeotsenoz biosferaning muayyan bir bo`lagi hisoblanadi. Biosfera – tarkibi va energetikasi tirik organizmlar faoliyati bilan bog`liq Yer qobig`i bo`lib, u atmosferaning pastki qatlami – troposfera, barcha suvliklar – gidrosfera, hamda litosferaning yuqori qismini qamrab oladi. Undagi barcha jarayonlar o`zaro chambarchas bog`liq bo`ladi. Bu mavzuga keyinroq qaytamiz.

Global ekologiya biosferani yaxlitligicha o`rganuvchi fan hisoblanadi. Uning bosh vazifasi antropogen ta'sir natijasida Yer yuzida sodir bo`layotgan o`zgarishlarni o`rganib borishdan iborat.

Regional ekologiya Yer yuzining ma'lum joylaridagi ekologik vaziyatni o`rganuvchi fan. Regional ekologiya quyidagi tarmoqlarga bo`linadi: shahar ekologiyasi, qishloq xo`jalik ekologiyasi va sanoat ekologiyasi.

Keyingi yillarda sanoat ekologiyasidan alohida tarmoq sifatida muxandislik ekologiyasi ajralib chiqadi. Muhandislik ekologiyasi ishlab chiqarish jarayonida jamiyatning tabiiy muhitga ta'sirini o`rganadi. Uning predmeti «sanoat-tabiat» tizimi (STT) hisoblanadi.