Ekonometrika

3-misol.

Bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar guruhlari bo’yicha mahsulot birligi tannarxi y ning jadvalda keltirilgan omillarga qanday bog’liqligi haqidagi ma’lumotlar berilgan:

1.8-jadval

Omil belgi	Juft regressiya tenglamasi	Omilning o’rtacha qiymati
Ishlab chiqarish hajmi, mln. so’m, x1
Mahsulot birligi mexnat sig’imi, kishi/soat, x2
Bir tonna yoqilg’ining ulgurji bahosi, mln. so’m, x3
Foydaning davlatga o’tkaziladigan ulushi,%, x4

Topshiriq:

1. 
   Elastiklik koeffitsienti yordamida har bir omilni natijaga ta’sir kuchini aniqlang.
   
2. 
   Omillarni ta’sir kuchlari bo’yicha ranjirlang.
   

Echish

1. 
   
   

o’g’ri chiziq tenglamasi uchun:


- darajali bog’lanish tenglamasi uchun:

.
– darajali bog’lanish tenglamasi uchun:

2. 
   larning qiymatlarini o’zaro taqqoslab, larni maxsulot birligi tannarxiga ta’sir kuchlari bo’yicha ranjirlaymiz:
   

Korxonalar guruhi maxsuloti tannarxining shakllanishida yoqilg’i bahosi omili eng asosiy o’rinni egallaydi, keyingi o’rinni esa maxsulot birligi mehnat sig’imi va foydaning davlatga to’lanadigan ulushi. Ishlab chiqarish hajmi omili esa tannarxni kamayishiga olib keladi: ishlab chiqarish hajmining 1 foizga o’sishi maxsulot birligi tannarxini 0,97 foizga kamayishiga olib keladi.