Ekonomika teoriyası pániniń predmeti hám metodı Ekonomika teoriyası pániniń metodologiyasi Ekonomika teoriyasındaǵı tiykarǵı aǵıslar

marjinalizm wákilleri (marginal - keyingi, qosılǵan ) - keyingi tavar nafliligi, qosılǵan miynet yamasa resurs ońimdarlıǵınıń tómenlep barıwı teoriyalerin islep shıqqanlar. Keyingi tavar nafliligining azayıp barıw nızamı bul aǵımdıń tiykarǵı Principi esaplanadı. Soǵan kóre, baha ǵárejetke baylanıslı bolmay, keyingi naflilik tiykarında belgilenedi. Marjinalizm wákilleri ekonomikada islep shıǵarıw emes, tutınıw hal etiwshi, degen ideyanı ilgeri súrgenler. Miynet nátiyjesi zárúrli sanalgan. Payda, paydalıq unamlı iskerlik retinde qaralgan. Marjinalizm tiykarlawshileri Karl Menger, Fridrix fon vizer, Eygen fon Bem-Baverk, Uilyam Stenli Jevons esaplanadı ;

neoklassik mektep (tiykarlawshisi Alfred Marshall) bazar ekonomikası

sharayatında mámlekettiń aralasıwın sheklew ideyasın ilgeri súrgen. Bazar Mexanizminiń aynıwı monopoliyalar payda bolǵanda da júz beriwin aytıp ótken. Ol funksional baylanısıw ideyasın tiykarlaydı, bazar bahosini belgileytuǵın faktorlar talap hám usınıstan ibarat dep esaplaydı. Bul táliymat isbilermenler ekonomikanı, qarjın, jumıs kúshin hám yerni mámleketke salıstırǵanda natiyjelilew jumısqa salıp qoyıwı hám basqarıwın kórsetip bergen. Markscha mámleket múlkiniń abzallıǵı tuwrısındaǵı ideya biykar etilgen.
Bul mektep wákillerinen L. valras ulıwma ekonomikalıq teń salmaqlılıq
modelin islep shıǵıwǵa, I. Shumpetter bolsa ekonomikalıq sistemalar ózgeriwiniń ishki kúshlerin kórsetip beriwge háreket etken hám de ekonomikanı háreketke keltiretuǵın tiykarǵı kúsh isbilermenlik, degen juwmaqqa kelgen;

• 
  keynschilik - rawajlanǵan bazar ekonomikasın mámleket tárepinen
  

tártipke salıp turıw zárúr ekenligin tiykarlawǵa qaratǵan. Jan Meynard Keyns
«Bántlik, procent hám pulning ulıwma teoriyası» (1936 -y.) atlı kitabında bunday tártipke salıw jalpı talapǵa hám de sol arqalı inflatsiya hám bántlikke tásir kórsetiwin tiykarlaydı. Neoklassik jóneliste tazadan payda bolǵan aǵıslar (XX
ásirdiń 50-60 -jıllarından baslap ):

• 
  neoliberalizm (F. Xayek, I. Shumpetter, L. Erkard) - tiykarǵı itibardı mámlekettiń ekonomikaǵa aralasıwın eń kem dárejege keltiriwge, jeke isbilermenlikti rawajlandırıwǵa qaratıw kerekligin uqtiradi;
  
• 
  monetarizm (M. Fridman) - ekonomikanı basqarıwdı pul mámilesin tártipke salıw arqalı ámelge asırıw múmkinligin tiykarlab beredi;
  
•