Ekonomika teoriyası pániniń predmeti hám metodı Ekonomika teoriyası pániniń metodologiyasi Ekonomika teoriyasındaǵı tiykarǵı aǵıslar

Fiziokratlar - jámiettiiń baylıǵı awıl xojalıǵında payda boladı, degen ideyanı ilgeri suradilar. Bul táliymattıń tiykarlawshisi Fransua Kene (1694-1774-y.) esaplanadı. Klassik siyasiy ekonomika - baylıq tek awıl xojalıǵında emes, bálki sanaat, transport, qurılıs hám basqa tarawlarda da jaratılıwın tastıyıqlap berdi. Bazar munasábetleri abzallıǵı tastıyıqlap berildi, ásirese, tolıq ekonomikalıq erkinlik siyasatı ilgeri surildi, jeke menshik qollap -quwatlanıp sol ideyalarǵa tiykarlanǵan halda xojalıq júrgiziw eń jetilisken ekenligi tastıyıqlandi.
U. Petti (1623-1686 -y.) baylıqtıń dáregi jer hám miynet ekenligin tán alıw etken. «Miynet baylıqtıń ákesi, jer onıń onasi», degen sóz dizbegi oǵan tiyisli bolıp tabıladı. Uilyam Petti tastıyıqlap berdiki, eger merkantalistlar esabı boyınsha jumıs yuritilsa, XvII asirde Angliya baylıǵınıń bar-yo'g'i 3 payızın jawharlar hám pullar shólkemlesken bolar edi.
Negizinde, sol dáwirde 5, 5 million xalıqtıń 4, 1 millionı awıllarda jasaǵan hám dıyxanshılıq etip, baylıq jaratqan. Sawda-satıqta 246 mıń, sanaatda bolsa 240 mıń kisi bánt bolǵan. Bul dáwirde merkantalizm ideyaları sheklengen edi.
A. Smit «Adamlar baylıǵınıń tábiyaatı hám sebepleri tuwrısında izertlew» (1776 -y.) shıǵarmasında talap hám usınıs tiykarında qáliplesetuǵın erkin bahalar tiykarında bazar óz-ózin tártipke salıp qoyıwı («ko'rinmas qo'l») ideyasın ilgeri suradi. Insandı aktivlashtiradigan tiykarǵı xoshamet jeke máp bolıp tabıladı, dep kórsetedi.
D. Rikardo miynet bahanıń, túrli klasslar dáramatları hám paydanıń birden-bir dáregi ekenligin aytıp ótken. Sismondi (Jan Sharl Leonard Simon de Sismondi) kapitalıstik ekonomikalıq mexanizmdi sın pikir etip, siyasiy ekonomika insan baxti jolında social mexanizmdi jetilistiriwge qaratılǵan pán bo'lmog'i kerek, dep uqtiradi. Sotsial-utopistlar (A. Sen-Simon, Sharl Furye, Robert Ouen) industrial jámiyetti sın pikir etip, jeke menshikchilikni joq etiw, islep shıǵarıw, bólistiriw hám tutınıwdı qayta shólkemlestiriw hám ádalatlı basqarıw princpı (industrial jámiyet, garmonik jámiyet, kommunizm) ornatıw talabı menen shıǵadılar.
Marksizm jámiyet rawajlanıwına tábiyiy tariyxıy process dep qaray, sociallıq-ekonomikalıq formatsiyalar, olardıń payda bolıwı, rawajlanıwı hám
basqası menen almasınıwı sebepleri tuwrısındaǵı táliymattı hám de qosımsha baha teoriyasın ilgeri suradi.
Endi ekonomika teoriyası daǵı jańa aǵıslar (XIX ásirdiń aqırı hám XX ásirdiń basları ) ga toqtalsak:

•