Electr xa'm magnetizm lat

Elektr tog’ının’ tıg’ızlıg’ı dep toq sızıqlarına perpendikulyar jaylasqan bettin’ bir birliginen 
waqıt birliginde o’tken elektr zaryadlarının’ mug’darına ten’ shamag’a aytamız.(29-b 
su’wret). O’tkizginshtin’ ishinde toq sızıg’ına perpendikulyar, yag’nıy zaryadlang’an 
bo’lekshelerdin’ tezligi vektorı 
g’a perpendikulyar maydanı bir birlikke ten’ bolg’an bet 
alamız. Usı maydanda uzınlıg’ı bo’lekshelerdin’ qozg’alıw tezligi 
g’a ten’ tuwrı mu’yeshli 
paralelopiped du’zemiz. Bunday jag’dayda biz qarap atırg’an betten waqıt birliginde ag’ıp 
o’tetug’ın zaryadlang’an 
bo’lekshelerdin’ sanı usı paralelopiped 
ishinde 
jaylasqan 
bo’lekshelerdin’ sanına ten’ boladı. Eger 
arqalı zaryadlang’an bo’lekshelerdin’ 
kontsentratsiyası belgilengen bolsa, onda parallelopipedtin’ ishindegi bo’lekshelerdin’ sanı 
g’a, al sol bo’leksheler alıp o’tken zaryad mug’darı 
ge ten’. Bul jerde arqalı bir 
bolekshenin’ (mısalı elektronnın’) zaryadı belgilengen. Sonlıqtan toqtın’ tıg’ızlıg’ının’ mug’darı 
= . 
(70) 
Bul an’latpadag’ı 
menen ma’nisi boyınsha skalyar shamalar, al tezlik vektorlıq 
bolg’anlıqtan 
=
(71) 

---

42 
vektorın kirgiziw mu’mkin. Tezlik 
berilgen noqattag’ı zaryadlang’an bo’lekshelerdin’ 
qozg’alısın ta’ripleytug’ın bolg’anlıqtan toqtın’ tıg’ızlıg’ı vektorı 
o’tkizgishtin’ berilgen 
noqatındag’ı toqtın’ ku’shin ta’ripleydi.
Qanday da bir o’tkizgishtegi toqtın’ ku’shi dep usı o’tkizgishtin’ tolıq kese-kesimi arqalı waqıt 
birliginde ag’ıp o’tken elektr zaryadlarının’ mug’darına aytamız. Eger o’tkizgishtin’ kese-
kesimi arqalı 
waqıtı ishinde ag’ıp o’tken zaryadlardın’ mug’darı bolsa, onda toq ku’shi 
mınag’an ten’: 
=
.
(72) 
Bul an’latpadag’ı zaryad mug’darı da, waqıt ta skalyar shamalar bolg’anlıqtan toq ku’shi de 
skalyar shama boladı. 
Toqtın’ tıg’ızlıg’ı vektorı 
tın’ shaması o’tkizgishtin’ ha’r bir noqatında belgili bolsa, onda toq 
ku’shinin’ shamasın da to’mendegi an’latpa tiykarında anıqlaw mu’mkin: 
=
. 
(73) 
Bul an’latpada integrallaw o’tkizgishtin’ barlıq kese-kesimi 
boyınsha alınadı (29-a su’wret). 
30-su’wret. 
V ko’lemi, onı qorshap turg’an S beti, usı betke tu’sirilgen n 
ha’m toq ku’shinin’ tıg’ızlıg’ı j shamaları.