Electr xa'm magnetizm lat

Galvanikalıq elementtin’ elektr qozg’awshı ku’shi. 36-su’wrette 
qarsılıg’ı menen 
tuyıqlang’an galvanikalıq element ko’rsetilgen. Toq bolmag’nada elemente hesh qanday 
хimiyalıq reaktsiya ju’rmeydi dep esaplaymız. Biraq bul jag’day metallardın’ elektrolitler menen 
bolg’an barlıq kombinatsiyalarında orın almaydı. Mısalı Volta elementinde tsink ku’kirt kislotası 
menen ajıratılgan shınjır jag’dayında da kishirek da’rejede bolsa da reaktsiyag’a kirise beredi. 
Toq o’tip turg’anda elektrolitke o’tken elektrodtın’ massası 
=  
g’a ten’. Bul an’latpada 
arqalı elektrod metallılın’ elektroхimiyalıq ekvivalenti, al arqalı 
element arqalı o’tken tolıq zaryadtın’ mug’darı belgilengen. Usıg’an baylanıslı eki elektrodtan 
хimiyalıq reaktsiyanın’ saldarında bo’linip shıqqan energiya ushın mına an’latpag’a iye bolamız: 
= ( 
+
) . 
Tuyıq element jag’dayında shınjırda jumıs islenip, ol jumıs Djoul-Lents jıllılıg’ına aylanadı. 
Bunday jag’dayda biz elektr zaryadları shınjırdın’ hesh jerinde de toplanıp qalmaydı, demek toq 
tek sırtqı shınjırda g’ana emes, al elementtin’ ishinde de ju’redi degen juwmaqqa kelemiz. 
Galvanikalıq elementtin’ o’zi bolsa toqqa belgili bir qarsılıq ko’rsetedi. Bunday karsılıqtı biz 
galvanikalıq elementtin’ ishki karsılıg’ı (toq dereginin’ ishki karsılıg’ı) dep atadıq. Bul karsılıq 
elektrolit penen elektrodlardın’ karsılıqlarınan turadı. Galvanikalıq elementtin’ ishindegi 
temperaturanı turaqlı ha’m galvanikalıq elementtin’ barlıq noqatlarında birdey dep esaplaymız. 
Elementtin’ jumıs islewinin’ usınday rejimin kvazistatikalıq rejim dep ataymız. 
36-su’wret. 
Galvanikalıq elementi bar elektr shınjırı. 
Biz qarap atırg’an tuyıq shınjır ushın termodinamikanın’ birinshi baslamasın (energiyanın’ 
ulıwmalıq saqlanıw nızamın) qollanamız. Bunday jag’dayda 
= +
. 
Bul an’latpada 
arqalı toqtın’ jumısı belgilengen. Demek kvazistatikalıq rejimde хimiyalıq 
reaktsiyanın’ barlıq energiyası jumısqa aylanbay, al tek mına bo’legi g’ana jumısqa aylanadı 
eken: 

---

51 
=
−
. 
Kvazistatikalıq protsess ushın 
jumısı хimiyalıq reaktsiyanın’ maksimallıq jumısı dep ataladı. 
Al berilgen temperaturadag’ı maksimallıq jumıs bolsa 
energiyasının’ belgili bil bo’limi bolıp 
tabıladı. Bul jumıstın’ mug’darı da 
tın’ mug’darı sıyaqlı shınjır arqalı o’tken zaryadtın’ 
mug’darına proportsional. Usıg’an baylanıslı 
= Å
dep boljawg’a boladı. Bul an’latpadag’ı 
Å arqalı bir birlik zaryadqa tuwrı keliwshi berilgen 
хimiyalıq reaktsiyanın’ maksimallıq jumısı bolıp tabıladı. Bul shama galvanikalıq elementtin’