Electr xa'm magnetizm lat

 
11-§. Suyıqlıqlardag’ı ha’m gazlerdegi elektr tog’ı 
Suyıqlıqlardag’ı ha’m gazlerdegi elektr tog’ının’ ta’biyatı. Elektroliz ha’m elektrolitlik 
dissotsiatsiya. Faradeydin’ elektroliz nızamları ha’m elementar zaryad. Galvanikalıq elementler 
ha’m akkumulyatrolar. İonizatsiya ha’m rekombinatsiya. Plazma. 
Endi biz ekinshi klass o’tkizgishler qatarına kiriwshi elektrolitlerdegi elektr tog’ın u’yreniwdi 
baslaymız. Keyinirek gazlerdegi elektr tog’ı haqqında ga’p etemiz. 
Biz joqarıda elektrolitler arqalı o’tiwshi toqtın’ barlıq waqıtta elektrodlarda elektrolittin’ 
quramına kiriwshi ayırım zatlardın’ bo’linip shıg’ıwı menen ju’retug’ınlıg’ın atap o’tken edik. 
Bul qubılıs Faradey ta’repinen tolıq izertlengen. Usının’ na’tiyjesinde ol elektrolizdin’ tiykarg’ı 
eki nızamın ashtı. 
Faradeydin’ birinshi nızamı boyınsha (elektrolizdin’ birinshi nızamı boyınsha) qanday da bir 
elektrodta (eki elektrodtın’ birinin’) bo’linip shıqqan zattın’ massası 
elektrolit arqalı o’tiwshi 
zaryad mug’darına tuwrı proportsional: 
= . 
(107) 
Bul formulada 
arqalı ha’r qıylı zatlar ushın ha’r qıylı ma’niske iye bolatug’ın elektroхimiyalıq 
ekvivalent belgilengen. Onın’ sanlıq ma’nisi elektrolit arqalı bir birlik zaryad o’tkende (
= 1 
bolg’anda) bo’linip shıqqan zattın’ massasına ten’. 
A’dette 
shaması kulong’a sa’ykes keliwshi grammlarda (yamasa milligrammlarda) belgileydi. 
Elektroхimiyalıq ekvivalenttin’ ha’r qıylı zatlar ushın ma’nisleri to’mendegi kestede berilgen: 

---

68 
Zat 
Atomlıq massa 
Valentligi 
Elektroхimiyalıq 
ekvivalent, g/Kl 
Gu’mis 
Mıs 
Vodorod 
Kislorod 
Хlor 
107,9 
63,57 
1,008 
16,000 
35,46 
1 
2 
1 
2 
1 
1,1180
∙ 10
3,294
∙ 10
1,045
∙ 10
0,8293
∙ 10
3,674
∙ 10
Faradeydin’ ekinshi nızamı elektroхimiyalıq ekvivalenttin’ shamasın anıqlawg’a tiyisli. Faradey 
ha’r qıylı zatlar ushın 
shamasının’ salıstırmalı atomlıq massa g’a tuwrı proportsional, al 
zattın’ valentligi 
ke keri proportsional ekenligine itibar berdi (kestege qaran’ız). Хimiyada 
/ shaması zattın’ хimiyalıq ekvivalenti dep ataladı. Ekinshi nızam boyınsha elektroхimiyalıq