Electr xa'm magnetizm lat

Birinshi elektrod: qorg’asın perekisi 
birikpesine iye bir plastinka (yamasa tor); 
Ekinshi elektrod: taza qorg’ansın plastinka (yamasa qorg’asın tor); 
Elektrolit: ku’kirt kislotası 
tegi ku’kirt qıshqıl qorg’asın 
tin’ toyıng’an eritpesi.
Eger sırtqı turaqlı toq deregin ajıratsaq, onda akkumulyator anodı 
, katodı 
bolg’an 
galvanikalıq elementke aylanadı. Eger bunday element tuyıqlanbag’an bolsa, onda ol 
zaryadlang’an halın ko’p waqıtlar dawamında uslap turadı.
Zaryadlang’an akkumulyatordın’ polюsların o’tkizgish arqalı tuyıqlasaq, onda shınjır arqalı toq 
o’te baslaydı. Bul toqtın’ bag’ıtı akkumulyatordı zaryadlag’anda o’tken toqtın’ bag’ıtına qarama-

---

72 
qarsı. Akkumulyator zaryadsızlana baslaydı. Na’tiyjede mınaday хimiyalıq protsessler ju’redi 
(jumıs islew protsessi):
Eritpedegi 
ionları eritpeden qorg’asın katodqa o’tedi, neytrallanadı ha’m 
+
=
reaktsiyası ju’redi. Anodtın’ qasında qaytımlı bolg’an 
+ 2 
D (
)
+
2 
reaktsiyası ju’redi. On’ zaryadlang’an
ionları eritpeden anodqa o’tedi (anodtın’ 
ekenligin umıtpaymız), neytrallanadı ha’m 
(
)
+ 2 =
+
reaktsiyasına 
kirisedi. Ku’kirt kislotasının’ kontsentratsiyası to’menleydi. Aqır-ayag’ında akkumulyator 
o’zinin’ da’slepki halına qaytıp keledi: eki plastinka da (eki tor da) 
birikpesine aylanadı, 
al ku’kirt kislotası 
tin’ kontsentratsiyası o’zinin’ da’slepki ma’nisine qaytıp keledi. 
Akkumulyatordın’ toq beriwi ushın onı qaytadan zaryadlaw kerek. 
Qorg’asın akkumulyatordın’ elektr qozg’awshı ku’shin maksimal zaryadlag’anda 2,7 voltke 
jetkeriw mu’mkin. Biraq azmaz razryadlawda (zaryadsızlawda) onın’ shaması 2,2 voltke shekem 
to’menleydi ha’m usı awhalda uzıq waqıt saqlanadı. Akkumulyatordın’ zaryadın tolıq qa’lpine 
keltiriw ushın za’ru’r bolg’an en’ kishi (minimallıq) elektr qozgawshı ku’shinin’ ma’nisi 1,85 
volt dep esaplanadı. Bunnan da kishi elektr qozgawshı ku’shlerge shekem zaryadsızlang’anda 
akkumulyator buzıladı. 
Akkumulyatordın’ en’ a’hmiyetli хarakteristikası bolıp onın’ sıyımlıg’ı хızmet etedi.